Masters Degrees (Business Management)
Permanent URI for this collection
Browse
Browsing Masters Degrees (Business Management) by Issue Date
Now showing 1 - 20 of 29
Results Per Page
Sort Options
Item Open Access 'n Ondersoek na entrepreneurseienskappe onder sekondêre skoolleerlinge(University of the Free State, 1995) Maré, Wilhelmina Phillipina Catharina; Crous, M. J.Afrikaans: 'n Kernvraag wat swaar op die hart van elke Suid-Mrikaanse skoolleerling rus, is hoe hy/haar hom-/haarself loopbaangewys kan voorberei in 'n land waar kwynende werkgeleenthede, sosiale en politieke onrus en 'n verswakkende ekonomie aan die orde van die dag is. Aansluitend hierby ondervind Suid-Mrika 'n enorme onderwyskrisis wat 'n bleek kleur aan die toekoms van die land verleen. Talle skrywers, sprekers en navorsers bepleit entrepreneurskapsontwikkeling as oplossing vir Suid-Mrika se probleme. Die problematiek van 'n gebrekkige, konformistiese onderwysstelsel en die opgradering en ontwikkeling van skoolleerlinge om met die behoeftes van 'n veranderende industriele gemeenskap tred te hou, moet as aanvanklike stimulus vir hierdie studie gesien word. Entrepreneurs vorm 'n dominante deel van die Suider-Mrikaanse sakegemeenskap. Die behoefte aan voorbereiding en ontwikkeling van skoolleerlinge as potensiele werkskeppers en bekwame en kundige werknemers word voortdurend deur die sakesektor beklemtoon. By implikasie beteken dit 'n totale herevaluering van die bestaande onderwysstelsel. Huidige en potensiele entrepreneurs op skoolvlak sal slegs suksesvol geldentifiseer en ontwikkel kan word indien 'n doeltreffende entrepreneursontwikkelingsmodel en -programme voorberei word om 'n optimale bydrae tot die uitbouing van die vryemarkekonomie te !ewer. Gegewe die belangrike posisie van entrepreneurs in die vryemarkekonomie, asook die uniekheid van die entrepreneursverskynsel, is entrepreneursontwikkeling op skoolvlak dus 'n prioriteitsaangeleentheid. In die Jig van hierdie kritieke aangeleentheid is 'n studie onderneem na die voorkoms van entrepreneurseienskappe, indien enige, onder sekondere skoolleerlinge. Ten einde voile stukrag hieraan te verleen, is 'n literatuurstudie, bestaande uit vier teoretiese hoofstukke, onderneem: Hoofstuk 2 handel oar "Entrepreneurskap in perspektief'. 'n Definisie van die begrip "entrepreneur", 'n beskrywing van die identiteit van die ware entrepreneur, asook 'n ontleding van die verskillende tipes entrepreneurs word aangebied. Voorts word die impak van verskeie makro-omgewingsveranderlikes op die entrepreneursverskynsel onder die soeklig geplaas. Algemene mites wat dikwels 'n wanbeeld van entrepreneurskap projekteer, word in hoofstuk 3 beskryf. Die entrepreneurspersoonlikheid en die vemaamste vaardighede waaraan skoolverlaters tekortskiet, word as integrale deel van entrepreneursontwikkeling benader. In hoofstuk 4 word die ontwikkeling van entrepreneurskap op skoolvlak ontleed. Spesifieke aandag word geskenk aan die ontwikkeling van 'n eg Suid-Afrikaanse entrepreneurskapsontwikkelingsmodel en -programme. Hierdie ho~fstuk lei tot 'n bevestiging van die behoefte aan entrepreneursontwikkeling op skoolvhik. Die bevordering van entrepreneurskap en sakevemuf onder die jeug word m hoofstuk 5 bespreek. Aandag word aan fundamentele probleme en moontlike aanpassings in die onderwysstelsel ter bevordering van entrepreneurskap geskenk. Die waarde van entrepreneurskapsopvoeding op skoolvlak en die pydrae van die vemaamste rolspelers, naamlik die ouergemeenskap, skoal, sakesektor en media tot entrepreneurskapsontwikkeling word in detail geevalueer. Vir die doel van die empiriese ondersoek is skole in die Bloemfontein-gebied genader om inligting oar skoolleerlinge se persepsie van entrepreneurskap en die besigheids/-sakewereld te verkry. Aandag is oak geskenk aan die voorkoms van die vemaamste entrepreneurseienskappe onder skoolleerlinge. lnsiggewende resultate is uit die onderspek verkry. Oar die algemeen blyk dit dat leerlinge negatief ingestel is en oak 'n mate van onsekerheid toon ten opsigte van entrepreneurskap as potensiele loopbaangeleentheid. 'n Gebrekkige kennisraamwerk betreffende entrepreneurskap is algemeen, asook die wanopvatting dat entrepreneurskap sentreer random 'n kits-"geldmaakproses" en die verwerwing van status. Voorts het die ondersoek ook aan die Jig gebring dat die skoal, en spesifiek voorligtingonderwyser(s) van die onbelangrikste bronne van inligting rakende entrepreneurskap verteenwoordig. Die ondersoek bet egter oak getoon dat slegs geringe pogings tot dusver deur skole aangewend is om skoolleerlinge volledig in te Jig betreffende hierdie kritieke aangeleentheid. Op grond van die empiriese studie kon aanbevelings gemaak word wat met vrug deur die onderwysowerhede oorweeg kan word.Item Open Access Faktore wat winsgewende groei in klein en mediumgrootte sakeondernemings beïnvloed(University of the Free State, 1997) Verhoeven, Charlotte Emelda; Crous, M. J.; Smit, A. V. A.Afrikaans: Die bestaan van kleinsakesektore bied verskeie voordele aan ekonomiese huishoudings. Die voortbestaan van hierdie sektore kan egter slegs verseker word indien kleinsakeondernernings winsgewend groei en bly voortbestaan. Dit blyk egter dat groei in kleinsakeondernemings 'n proses is wat dikwels onbeheersd plaasvind, met gevolglike negatiewe resultate. Ondernemings wat winsgewend groei, is die uitsondering. Die vraag is dus: Waarom groei sommige ondernemings winsgewend en ander nie? Volgens hierdie studie is winsgewende groei die gevolg van 'n kombinasie van faktore. Die doel van hierdie studie was om te bepaal in watter mate die entrepreneur, geleentheid en hulpbronne winsgewende groei beinvloed. 'n Tweeledige ondersoek, bestaande uit 'n literatuurstudie en 'n empiriese ondersoek, is uitgevoer. Afdeling A omvat hoofstukke 2 tot 5 wat handel oar die teoretiese bespreking van winsgewende groei en die drie bemvloedende faktore daarvan, naamlik die entrepreneur, hulpbronne en geleentheid. Afdeling B bevat die empiriese resultate en gevolgtrekkings van die studie. Winsgewende groei word beskou as die reele toename in winsgewendheid en omset in verhouding tot mekaar oar die lang termyn. Winsgewende groei gee aanleiding tot welvaartverhoging wat die bestaansrede van ondememings is. Winsgewende groei kan egter slegs plaasvind indien goeie geleenthede geidentifiseer word en bestuurs- en hulpbronprobleme voortspruitend uit groei oorbrug word. Goeie geleenthede word deur die volgende gekenrnerk: die geleentheid val binne die vermoe van die ondernerning om dit te benut; die tydsbestek wat die geleentheid bestaan, is lank genoeg om investering te verhaal; 'n werklike behoefte aan die produk bestaan; produkte verskil van mededingers se produkte; min mededinging en substituutprodukte kom voor; bedingingsmag van verskaffers en verbruikers is in die minderheid en toetreehindernisse is oorbrugbaar. 'n Mededingende voordeel verseker winsgewende groei en 'n geskikte mededingende voordeel vir kleinsakeondememings is differensiasiestrategiee. Groeistrategiee wat gebruik kan word om by veranderende omstandighede aan te pas, is intensiewe groei met spesifieke verwysing na produk- en markinnovasie. Bestuursverwante probleme waarmee entrepreneurs gekonfronteer word, is 'n Ieierskapsdilemma; langtermynfokus wat vervaag; kommunikasie wat verswak; toename in onsekerheid onder werknemers; vorming van subgroepe; gebrekkige menslike hulpbronbestuur; toenemende spanning vir die entrepreneur; toenemende rigiditeit; en verandering van die organisasiekultuur. Daarmee saam word entrepreneurs genoodsaak om verskeie aanpassings aan hul eie rol in ondememings te maak. Entrepreneurs speel ook 'n bepalende rol in die ontwikkeling van organisasiestrukture, entrepreneurspanne en ondernemingskulture. Kleinsakeondememings ervaar oor die algemeen kapitaaltekorte. Kontantvloeiprobleme wat een van die vemaamste gevolge van groei is, vererger die kapitaaltekorte. Om finansiele probleme te voorkom, kan entrepreneurs kontantvloei beheer/kontroleer deur middel van kontantvloeistate en kontantverhoudingsgetalle. Verder kan 'n bekostigbare groeikoers vir die ondememing bereken word deur middel van die persentasie-van-verkopemodel en die Boston-model. Entrepreneurs word genoop om van eksterne finansieringsbronne gebruik te maak om groei te finansier, hoewel generering van eie fondse vir groei die mees gewenste altematief is. Finansiering van groei vind egter dikwels deur die gebruikmaking van skuld plaas. Die Iiteratuurstudie is gevolg deur 'n empiriese ondersoek wat uit vier fases bestaan het, naamlik die bepaling van die universum, opstel van die skedule, uitvoer van die ondersoek en verwerking van die data. Gestruktureerde data-insameling, naamlik die persoonlike onderhoude aan die hand van 'n skedule, is gebruik om inligting van die universum (winsgewende groeiende klein en mediumgrootte sakeondernemings in Bloemfontein) te verkry. Beskikbare data is deur middel van variansie-analises en kruistabellering ontleed. Uit die empiriese ondersoek blyk dit dat winsgewende groei 'n bereikbare doelwit vir kleinsakeondememings is. Die identifisering en benutting van 'n goeie geleentheid en die oorkoming van bestuurs- en hulpbronprobleme voortspruitend uit die groeiproses het winsgewende groei vir klein en mediumgrootte sakeondememings in verskillende markte, bedrywe en omstandighede, tot gevolg.Item Open Access Lojaliteitsbemarking van handelsbanke onder professionele gegradueerdes(University of the Free State, 2003) Immelman, Reaan; Du Plessis, I. P.During the last five years, the financial services sector has undergone drastic changes, resulting in a market place which is characterised by intense competition and increased deregulation. In the new market place, the occurrence of committed and often inherited relationships between a customer and the bank is becoming increasingly scarce. Current research in loyalty marketing focus primarily on product loyalty marketing and very little on loyalty marketing in the service sector. Very little research has been done in a specific market segment and the purpose of this study is to do research under professional graduates. Professional graduates is defined as graduates who graduated at the University of the Free State the past five years (1997 - 2001) in the following study fields: i) Physiotherapy ii) Medical iii) Law iv) Accounting The main objective of the study is to establish if commercial banks apply loyalty marketing under professional graduates and if professional graduates remains loyal to a commercial bank. The study can contribute in the following ways which commercial banks can use: a) Commercial banks can for the first time establish if funds spend in the professional market is justified. b) Commercial banks can also establish where to focus in terms of communication to the client. c) The infrastructure of professional graduates can be determined and the research can be used to determine marketing strategies in the professional market. d) Commercial banks established strategic business units and with this research can be determine if there is a need for a niche segment under professional graduates who apply loyalty marketing. e) For the first time it will be possible for commercial banks to measure loyalty under professional graduates. The main objective of the study was achieved through an inn depth discussion of loyalty marketing, commercial bank's marketing strategy under professional graduates and 237 questionnaires for the purpose of this research were distributed under a population of 1158 professional graduates. Telephonic research as research methodology were used and the response rate of the questionnaires answered was 20.47 %. In general an analysis of different loyalty models were done and the loyalty model of Bloemer, de Ruyter and Peeters were exclusively develop for commercial banks.Item Open Access Contact efficiency of Web sites: a marketing perspective(University of the Free State, 2003) Nel, Jacques; Human, G. J. P.English: The Internet has received a great deal of attention in the media and many companies have set up an Internet presence. According to NUA the commercial domain is the largest domain on the Internet (44 520 209 hosts). Not only have the number of businesses increased on the Internet, but also the number of Internet users. This growth in commercial activity on the Internet creates opportunities for businesses to provide products and services to new and existing markets. Although a lot of hype was created regarding the commercial possibilities of the Internet, the expectations of many companies have sadly not been met. The Internet landscape is also littered with failures. Some researchers argue that the problems companies experience may have little to do with a lack of technology or imagination, but arise instead from a lack of understanding. To assist marketers and advertisers in gaining a better understanding of marketing on the WWW and developing more effective advertising Web sites, the model of the conversion process on the Web was developed. One of the stages in this model deals with the conversion of “hits” into “visits”. This stage is important to consider since it is the starting point for interaction between the Web site of the business and the Internet user. As this study will point out, a number of factors could influence the conversion of “hits” into “visits”. For example, the study identified product related information as one of the factors that could provide an incentive to Internet users not only to “hit” the site, but also to interact with the Web site. The study also pointed out that marketing managers could use purchase facilitation as a strategy to improve the conversion rate of this stage. Other issues that were considered in the study included; the influence of addressing specific customer values on contact efficiency, twenty-four different interactive functions that could be included in a Web site and their influence on converting “hits” into “visits”, and the influence of navigation and Web site design considerations on the conversion of “hits” into “visits”. The study concludes with recommendations based on the findings of an empirical survey administered to establish what the factors are to enhance the contact efficiency of a Web site. These recommendations could enhance the ability of marketing managers and practitioners to design Web site strategies to improve the contact efficiency of advertising Web sites.Item Open Access Predicting financial distress in IT and services companies in South Africa(University of the Free State, 2004) Kidane, Habtom Woldemichael; Smit, A. V. A.The study of bankruptcy is becoming more relevant and important as even large companies are failing that cause economic and social problems to the society. Using financial distress models to predict failure in advance is for most businesses absolutely essential in their decision making process. Hence, this study involves a critical investigation in the applicability of the Altman (1968) and Springate (1978) z-score models in predicting financial distress in IT and Services companies of South Africa. The Altman and Springate models were however developed in a different economic environment, time horizon, industry and country. Testing these models in the South African context is important to determine the practical applicability and relevance of the models. The main objective of the study is to test the Altman and Springate models in determining practical predictive ability of failure in selected South African IT and services companies listed on the Johannesburg Security Exchange and to comment on the models applicability according to the empirical results. The study is designed into three sections. The first section will discuss the theoretical aspects of the study. The second part will be the discussion of the research results, and finally the conclusion and recommendations of the study will be presented. The first sample companies was 24 failed and 46 nonfailed information technology and services companies listed on the Johannesburg Security Exchange from 1999 to 2003. The failed companies were matched to two nonfailed companies in the same sector according to their turnover size. Additional nonfailed real estate and information technology companies were added to evaluate the prediction ability of the models in these sectors using substantial samples, as the first sample results were inconsistent, especially on the nonfailed companies. Therefore, the final sample of the study is composed of 86 (24 failed and 62 nonfailed) services and information technology companies. The study employed an analysis of financial statements and derived the z-score of the sampled companies to test the predictive ability of the models in forecasting bankruptcy. The analysis utilized ratios, which are related to the models in the study. The results reported in the empirical study for total failed and nonfailed sample companies show these models fail to predict failure and non-failure amongst South African service and information technology sample companies. The study is also extended to predict failure and non-failure to investigate if the models are more applicable to predict failure in some sub-sectors of the sampled services and information technology companies. The results are not consistent as the models predicted failure but not nonfailure, or vice versa. Therefore, the models are not successful to predict any sub-sector correctly. It is generally assumed bankruptcy prediction models are useful regardless of industry, time horizon, and country. The findings reported in the study for each model indicated that the overall accuracy of the Altman and Springate z-scores models accuracy rate were reduced when used on the South African service and information technology sample, which is different from those companies used to develop the original models. Therefore, the study concluded that the Altman and Springate bankruptcy prediction models are not justifiable to be applied to predict bankruptcy in the South African service and information technology. Hence, it is not advisable to use these models in predicting failure in the non-manufacturing firms, especially in South African services and information technology companies. Important recommendations were outlined based on the results of the study. Some of the recommendations are the development of practically applicable bankruptcy prediction models in the IT and services companies of South Africa to elevate inappropriate financial decisions, incorporation of other important indicators of financial well-being during bankruptcy prediction process, checking the practical applicability of prediction models after some period of time. The future research work based on this study is also suggested as developing models to the database in the study, developing new bankruptcy prediction model to the services and information technology companies of South Africa, testing the Altman and/or Springate models on the South African manufacturing and retailing companies, and testing bankruptcy prediction models to the non-listed relatively smaller turnover sized firms where the incidence of business failure is greater than larger corporations.Item Open Access Performance measurement practices in selected Eritrean manufacturing enterprises(University of the Free State, 2004) Weldeghiorgis, Kidusan Yohannes; Smit, A. van A.Performance measures in the past primarily focused on production and were aimed at attaining increased short-term operational efficiency in terms of financial indicators. This type of measurement is too narrowly focused as it ignores critical measurement indicators that makes or breaks the company such as human capital, processes, customer interface, etc. In this regard most African countries are finding it extremely difficult to compete in the dynamic and changing global business environment. This study aims to assess to what extent Eritrean manufacturing enterprises use integrated performance measures, extent of its utilization and perceived relevance related to their actual financial results. In this regard an integrated model such as the balanced scorecard approach (financial, customer satisfaction, internal process/operational and employee satisfaction measures) was selected as reference for the study. A survey was done to gather data. Qualitative and quantitative techniques were employed for analyzing the data. The specific methods of data analysis include descriptive statistics such as tabulation, cross tabulation, computations of frequencies, and computations of percentages as well as correlation and regression analysis. The relative importance of financial as well as non-financial measures in relation to the performance evaluation process in the context of manufacturing enterprises was investigated. The result of the analysis indicated that the majority of respondent enterprises primarily focus on financial measures, using historical data, accounting profits and financial ratios which are compared with industrial trends. The financial measures are considered as having great importance in the respondent enterprises. Despite the fact that the non-financial measures are as important as the financial measures - little or no attention is being paid to non-financial dimensions. The result of the analysis revealed that there is a clear and strong relation between the financial performance and the non-financial performance measures (customer satisfaction, internal process/operational and employee satisfaction). In addition, empirical findings suggested that the non-financial measures are significant explanatory factors of financial performance. More importantly, findings show that manufacturing plants that consistently employed both financial and non-financial measures performed better than those that do not. Based on the results of the study important policy recommendations are outlined. Manufacturing enterprises have to invest in re-training employees to get motivated and competent people to produce customer perceived product quality as well as continuous improvement of operational processes, which may help the enterprises to compete in today’s dynamic business environment. Generally the study has collected essential numerical evidence for the future development of manufacturing enterprises. Knowledge and understanding of the critical factors underpinning enterprises’ performance can lead to further improvements. In turn this will help the overall development of the national economy.Item Open Access Debt and the management of personal finances(University of the Free State, 2006) Kotze, Liezel; Smit, A. v. A.Afrikaans: Hoë persoonlike skuldvlakke en lae spaarverhoudings blyk die norm te wees en nie die uitsondering nie in die meeste ontwikkelde lande en Suid-Afrika is beslis nie uitgesluit van hierdie groeiende verskynsel nie. Na die deregulering van finansiële instansies gedurende die 1980’s, het persoonlike skuldvlakke wesenlik gegroei en spaarvlakke het aansienlik gedaal tot ‘n breukdeel van wat nodig is vir gesonde persoonlike finansies, aangesien hierdie twee veranderlikes in ‘n omgekeerde verhouding tot mekaar staan. Uitermatige skuld en lae besparings beïnvloed nie net die individu nie, maar ook die werkgewer en die ekonomie. As gevolg van oormatige skuld kan individue die gevolge van afbrekende finansiële mislukkings ervaar, soos gebroke huise of egskeiding, stres, gebrek aan prestasie by die werk, agteruitgang van finansiële gesondheid en bankrotskap. Al hierdie uitkomste van uitermatige skuld en lae spaarvlakke, kan ‘n individu se lewenskwaliteit benadeel. Die persoonlike aspekte van ‘n individu se lewe sal ook sy werk negatief beïnvloed en daarom ook sy werkgewer. Lae produktiwiteit, afwesigheid, organisatoriese verbintenis en werktyd wat in beslag geneem word, het ‘n negatiewe invloed op die werkgewer en ook die ekonomie. Eerstens beïnvloed dit die ekonomie indirek deur die verlaagde produktiwiteit van werknemers. Tweedens beïnvloed dit die ekonomie direk deur veranderlikes soos belegging, inflasie, rentekoerse, die waarde van die rand en die oorkoepelende ekonomie te beïnvloed. ‘n Tekort aan basiese finansiële bestuurskennis is een van die belangrikste redes waarom individue verkeerde finansiële keuses maak. Geslag, ouderdom, inkomste en die vlak van opvoeding kan alles ‘n uitwerking hê op finansiële geletterdheid en dit het ook ‘n invloed op die persoonlike finansies van die spesifieke individu. Hierdie studie se doel was om inligting in te samel aangaande die bestuur van skuldgebruike van alle geregistreerde studente aan die Universiteit van die Vrystaat Skool van Bestuur wat geregistreer was vir bestuursprogamme gedurende 2005. Die sekondêre doelwitte sluit ook in om die belangrikheid van finansiële geletterdheid en die effektiewe bestuur van persoonlike finansies te bepaal, verskillende bronne van skuld te identifiseer, asook om die persentasie van besteebare inkomste wat aan elke bron van skuld bestee word vas te stel, die omvang van skuld bymekaargemaak deur die respondente, die omvang van besparings deur die respondente, asook om die impak van uitermatige skuld op produktiwiteit in die werkplek te bepaal. Die teikenpopulasie was 425 geregistreerde studente gedurende 2005. Daar is besluit om van die hele populasie gebruik te maak en hierdie besluit het die gebruik van ‘n verteenwoordigende proef uitgeskakel. Die vraelyste is deur 286 studente voltooi. Die resultate het aan die lig gebring dat die totale gemiddelde persentasie wat elke maand aan skuld bestee word, gelykstaande is aan 62,1%. Dit beteken in algemene terme dat 62,1% van alle beskikbare besteebare inkomste vir die betaling van skuld gebruik word, wat slegs 37,9% van besteebare inkomste vir algemene maandelikse uitgawes en besparing laat oorbly. Volgens 2006- statistieke is die huidige Suid-Afrikaanse huishoudelike skuld 73% van die besteebare inkomste, met slegs 28% van die salaris wat nie aan skuld bestee word nie. Hoë vlakke van ontevredenheid is by die respondente waargeneem aangaande hulle kennis en waarneembare beheer van hul persoonlike finansies; die mate van selfversekerheid om hul finansies te bestuur en beleggingsbesluite te neem; hulle was bekommerd oor skuld, besparings en of hulle oor genoegsame aftredingsfondse beskik; hulle was ook pessimisties oor hul finansiële toekoms en het hoë vlakke van finansiële stres ervaar wat inbreuk maak op daaglikse verantwoordelikhede. Daar was ook hoë vlakke van slegte finansiële bestuur deur nie fondse opsy te sit vir besparings of aftrede nie, nie ‘n begroting te volg nie en nie kredietkaarte ten volle te betaal om finansiële kostes te vermy nie. Die respondente sal ‘n gemiddeld van 5-6 maande kan oorleef deur net van hul spaargeld gebruik te maak indien hulle nie kan werk nie. Die mees algemene rede wat die respondente aangevoer het waarom hul nie spaar nie, is dat hulle nie genoeg geld het om te spaar nie (74,3%), terwyl 13,2% aangedui het dat hulle nog nie aan spaar gedink het nie. Individue wat nie in beheer van hul persoonlike finansies voel nie, dink dat hulle nie genoeg geld sal hê om te oorleef tydens hul aftrede nie; hulle voel negatief oor hul toekoms, ervaar ongelooflike finansiële stres en volg nie ‘n weeklikse of maandelikse begroting nie.Item Open Access Die verhoudingsvoorneme van motorkopers in die Vrystaat(University of the Free State, 2007) Mentz, Margaretha Henriëtha; Van Zyl, J. H.; Steyn, T. F. J.Die hoofdoel van die studie is om vas te stel of die verhoudingsvoorneme van motorkopers in die Vrystaat as basis vir marksegmentering gebruik kan word ten einde te bepaal of klante ’n positiewe verhoudingsvoorneme toon en derhalwe in ’n verhouding met die onderneming wil verbind (sien afdeling 1.7). Die sekondêre doelwitte om hierin te slaag was om: Die bedryfsinisiatiewe binne die verhoudingsbemarkingkonteks van die Suid- Afrikaanse motorbedryf te ondersoek. ’n Literatuurstudie is onderneem en die resultate word in hoofstuk 1 bespreek. Die bevindinge uit hoofstuk 1 is toegepas op die aanbevelings van verhoudingsvoorneme van kopers van nuwe motors in die Vrystaat; Verhoudingsbemarking te definieer en die ontstaan, ontwikkeling en rasionaal daarvan te ondersoek. ’n Literatuurstudie is onderneem en die resultate is in hoofstuk 2 bespreek. Die bevindinge uit Hoofstuk 2 is toegepas op die aanbevelings van verhoudingsvoorneme van kopers van nuwe motors in die Vrystaat; Die dimensies van verhoudingsvoorneme te ondersoek. ’n Literatuurstudie is onderneem en elke dimensie van verhoudingsvoorneme (betrokkenheid, verwagtinge, vergewensgesindheid, terugvoer en risiko vir verhoudingsverlies) is bespreek. Die resultate wat uit die literatuurstudie verkry is, is in hoofstuk 3 bespreek en is gebruik in die ontwikkeling van die vraelys wat klante se verhoudingsvoorneme meet; Marksegmentering en teikenbemarking te ondersoek en verhoudingsvoorneme as ʼn nuwe basis vir marksegmentering voor te stel. ’n Literatuurstudie is onderneem en al die beginsels van marksegmentering is ondersoek. Die resultate is in Hoofstuk 4 bespreek. Die verskillende segmenteringsbasisse, wat ook verhoudingsvoorneme en winsgewendheid insluit, is bespreek. Die bevindinge uit hierdie hoofstuk is gebruik in die ontwikkeling van die vraelys wat ten doel gehad het om ’n profiel van klante met ’n verhoudingsvoorneme te bepaal; Om die verhoudingsvoorneme van kopers van nuwe motors in die Vrystaat te ondersoek en aanbevelings aan die Suid-Afrikaanse motorbedryf te maak ter verbetering van aksies. ’n Aangepaste vraelys is ontwikkel om die verhoudingsvoorneme van kopers van nuwe motors in die Vrystaat te bepaal. Hierdie vraelys is gebruik tydens ’n opname onder kopers van nuwe motors in die Vrystaat. Die navorsingsmetodologie en empiriese resultate is in Hoofstuk 5 bespreek. In Hoofstuk 6 is gevolgtrekkings en aanbevelings afgelei vanuit die resultate in Hoofstuk 5. Hierdie navorsing het dus suksesvol verloop en bogenoemde doelwitte is bereik.Item Open Access An evaluation of business support services to SMMEs in the Free State(University of the Free State, 2010) Mathibe, Motshedisi S.; Van Zyl, J. H.; Marais, J. G. L.Afrikaans: Gedurende die afgelope twintig jaar was daar belangrike veranderinge in die manier waarop sakeondersteuningsdienste in die internasionale ekonomie gelewer is. Hierdie verskuiwings het nuwe insigte in die proses van sakeondersteuningsdienste gebring. Ses hoofveranderinge in die benadering tot sakeondersteuning is geïdentifiseer. Eerstens, is permanente regerings- of skenkersbefondsing vervang deur „n bloot beginbenadering tot befondsing om volhoubare sakeondersteuningsdienste te lewer. Tweedens, het ʼn wye reeks markgedrewe en markgeprysde dienste, wat gelewer is teen ʼn gehalte/prysmengsel wat deur eindgebruikers gelewer en bepaal is, die hoë koste van ʼn beperkte reeks dienste wat gewoonlik gesubsidieer is, vervang. Derdens, toon geskiedkundige literatuur dat die owerheid en skenkers nie alle klein ondernemings nie, maar slegs ʼn beperkte aantal kon bereik. ʼn Geteikende kliëntbenadering is dus gevolg ten einde die owerheid en skenkers in staat te stel om die ondernemings doeltreffend te bereik. Hierdie paradigmaskuif was om ʼn klem te plaas op diensverskaffers in die privaatsektor. In die vierde plek het die klem van armoede se impak vanaf korttermynvoordele na langtermynvoordele vir verskaffers en kliënte verander, wat weens werkverskaffing indirek tot voordeel van die armes is. Verder is die hoofsaaklik manlike kliënte vervang deur kleinondernemingseienaars, insluitend vrouens. In die laaste plek was daar ʼn betekenisvolle skuif na vraaggedrewenheid ten opsigte van ondernemings se behoeftes. Die gevolg was dat die reeks dienste uitgebrei en meestal op ʼn kostevervangingsbasis gelewer is. Teen hierdie agtergrond poog die Suid-Afrikaanse klein medium en makro-ondernemingsbeleid (KMMO) om die kwessies van KMMO-ondersteuning en -ontwikkeling in die land aan te spreek. KMMO‟s het gedurende die apartheidsbewind in Suid-Afrika funksioneer, maar dit het nie voldoende ondersteuning en prioriteit geniet nie. Voor die demokratiese veranderinge het die Suid-Afrikaanse regering hoofsaaklik aandag aan groot ondernemings en staatsondernemings geskenk. Die Suid-Afrikaanse regering het eers in die laat 1970's en vroeë 1980‟s die belangrikheid van die kleinsakesektor en sy bydraes tot die land se ekonomie besef. Die demokratiese bewind van die vroeë 1990‟s het aan KMMO‟s geleenthede gegee om aan die Suid-Afrikaanse ekonomie deel te neem. In 1995 het ʼn witskrif verskyn met die strategie om KMMO‟s in Suid-Afrika te bevorder en te ontwikkel, en om ʼn KMMO-beleid in Suid-Afrika te ontwerp om die fokus en aandag op die ondersteuning en ontwikkeling van KMMO's te vestig. Die doel was om KMMO's te ontwikkel as ʼn manier om groei en balans in die ekonomie te skep (weg van ondernemings wat aan die owerheid behoort en groot ondernemings). Die gevolg was dat verskillende ondersteuningsmeganismes geïmplementeer is om KMMO‟s in die land te ondersteun en te ontwikkel, sedert die demokratiese regering in 1994 in werking getree het. Die studie het hoofsaaklik op die Vrystaatprovinsie gefokus, met die doel om te identifiseer hoe die KMMO-beleid beoog om die kwessies van ondersteuning en ontwikkeling van die KMMO‟s aan te spreek en hoe die sakeondersteuningsprogramme die KMMO‟s in die provinsie kan ontwikkel en ondersteun. Sommige van die empiriese bevindings het daarop gedui dat die wêreldwye verskuiwing in sakeondersteuningsprogramme nie altyd na Suid-Afrika deurgevloei het nie. Beleide is derhalwe grootliks ontwerp om die gelykberegtigingskwessies aan te spreek wat met KMMO‟s verband hou. Die inherente benadering van beleid en praktyk was dus aan die aanbodkant en nie aan die vraagkant nie. As gevolg hiervan is nie al die lesse uit die internasionale ervaring ingesluit nie. Verder het die KMMO-beleid en -praktyk beperkte sukses gehad en in baie gevalle was dit nie meetbaar nie, weens die afwesigheid van toepaslike M&E stelsels. Om op te som, beveel die studie aan dat daar ʼn behoefte bestaan aan sakeondersteuningsprogramme om direk meer uit die internasionale paradigmas en praktyke te leer en om die toepaslike sakeondersteuningspraktyke toe te pas ten einde KMMO's in die Vrystaat te ontwikkel en in die proses die KMMO-beleid in oënskou te neem en dit hoofsaaklik te laat fokus op die vraaggedrewe benadering. Die studie beveel verder aan dat daar M&E stelsels beskikbaar sal wees om die gehalte van dienslewering aan KMMO‟s te dokumenteer en te verseker dat in ooreenstemming met internasionale standaarde is.Item Open Access Foreign direct investment of Chinese SMEs in the Free State(University of the Free State, 2010) Ngam, Emmanuel Fru; Smit, A. V. A.According to the Global Entrepreneurship Monitor survey, South Africa has a low early stage entrepreneurial activity rate of 7.8%, which is significantly lower than the average for all efficiency-driven economies (11.4%) as well as the average for all middle to low income countries (13.2%).Also, high levels of poverty, income inequality and unemployment are major issues that impact the economic growth of South Africa. Pahad (2008) acknowledged that South Africa’s social-economic goals are to reduce inequalities, reduce wealth and asset gaps between rich and poor, halve unemployment by 2014 and meet the Millennium Development Goals. However, one way of solving these issues is to encourage more foreign SMEs as they are capable of providing investment injections in various sectors of South Africa’s economy, such as agriculture, industry, education, and health. Likewise, these foreign SMEs can help eradicate poverty, improve employment and reduce income inequality and wealth disparity between the rich and poor. The main objective of this study was to investigate the motives of Chinese SMEs foreign direct investment in the Free State Province (FSP) and their perception about the external business environment in South Africa. The study examine empirically the motives of Chinese SMEs operating in the Free State province and determined if they were driven by the supply/resourcebased or the market driven factors. The study also identified the external environmental factors which can hinder foreign SMEs from investment in South Africa. Across-sectional study using the survey method was used to collect the data. Simple random sampling method and a non-probability snowball sampling method were used to determine the sample size of Chinese SMEs in the Free State province. A standard questionnaire was designed after a detailed literature review of the business environment and foreign SMEs investments. Data was gathered through self-administered questionnaires. The specific methods of data analyses used include descriptive statistics, cross-tabulations, frequency tables and T-tests. Reliability was tested using the Cronbach’s Alpha. Pre-testing the research instrument in a pilot study was used to determine the validity of the research. ii The research findings showed that the motives of the Chinese SMEs foreign direct investment in the Free State was predominantly market-seeking FDI. The findings also showed that the many external factors were impacting the operation of the foreign businesses negatively with crime, corruption, labour regulations and xenophobia being reckoned as the main external factors severely impacting the businesses. In addition, the Chinese SMEs had a negative perception about the external business environment of South Africa with 86% of them indicating that they had suffered from crime. Furthermore, the empirical findings revealed that SMEs in the manufacturing sector employed the highest number of employees and have stayed in SA for a longer period. Similarly, most of the exporters were in the manufacturing sector. However, the majority of those who were unsatisfied about their investment decisions and were willing to leave South Africa were in the manufacturing sector. The study provided some recommendations to improve the external business environment of SA so that more effective and efficient FDI is attracted. The recommendations include the need to improve the fight against crime as it is seen as the number one factor impacting and deterring away FDIs from SA. To attract sufficient supply/resource-based FDI, the government also needs to improve its labour regulations, thus easing the hiring process. To add, South Africa has to make its legal system more efficient by shortening the long procedures and duration of court judgments as well as making it more affordable. A better legal system can reduce crime, corruption and unethical behaviour.Item Open Access An analysis of the process from innovation to commercialization: a South African perspective(University of the Free State, 2010) Booysen, Karen; Van Zyl, J. H.Afrikaans: Ekonomieë, ondernemings (klein, medium en groot) en individue moet nuwe produkte ontdek en kommersialiseer om mee te ding en vooruit te gaan in die globale 21ste eeu ekonomie. Die belangrikheid daarvan om nuwe produkte aan die mark bekend te stel kan gesien word in die feit dat dit ‘n volhoubare mededingende voordeel vir ekonomieë, ondernemings en individue meebring. Die nuwe produkte lei nie net na wins vir individue en ondernemings nie, maar dit verbeter ook die kwaliteit van lewe van alle individue en genereer verdere ekonomiese geleenthede. Deur die kommersialisering van innovasie word die gaping tussen die behoeftes van die mark en die uitvindsels van die innoveerders oorbrug. Dit bly tog ‘n kern uitdaging vir alle innoveerders om ‘n uitvindsel van idée-fase na die mark te neem, ten einde ekonomiese opbrengste te produseer. Idees of uitvindsels kan nie ekonomiese opbrengste vir die innoveerder lewer nie. Slegs wanneer die uitvindsel suksesvol in die mark absorbeer word kan die innoveerder wins genereer en hierdeur word die belangrikheid van kommersialisering weer beklemtoon. Die mislukkingskoers van nuwe produkte is internasionaal baie hoog en dus verhoed dit innoveerders om finansiële voordele te bekom. Nuwe produkte se mislukkingskoers word bereken op tussen 50-80% en selfs groot ondernemings met genoegsame hulpbronne sukkel met die kommersialisering van uitvindsels. Die hoë mislukkingskoers van uitvindsels kan toegeskryf word aan ‘n wye verskeidenheid faktore, insluitend beperkte toegang tot hulpbronne, die onvermoë van innoveerders om hul uitvindsels genoegsaam te beskerm of swak bemarkingspogings, Een so ‘n rede vir mislukking is die feit dat innoveerders onseker is oor die stappe om te volg in die kommersialisering van hul uitvindsel. Innoveerders neem vals stappe en mors kosbare tyd, of hulle laat kritiese stappe in die proses uit. Dit is belangrik vir innoveerders om te weet wat die stappe in die kommersialiseringsproses is en dit te volg ten einde te verseker dat hulle ‘n logiese proses volg, beplan vir al die belangrike aspekte aangaande kommersialisering en bewus is van wat van hulle vereis sal word in die verskillende fases van die proses. Suid Afrika vaar nie goed daarmee om nuwe navorsingsuitvindsels na die mark te bring nie en daar kan verskeie redes vir die probleem wees. Ten einde suksesvol nuwe uitvindsels aan die mark voor te stel deur kommersialisasie is dit belangrik om te weet wat die probleem/hindernisse is wat innoveerders gedurende die kommersialiseringsproses ondervind. Dit is ook belangrik om die behoefte aan ‘n gemeenskaplike raamwerk wat verstaan word deur die regering, hoër onderwys, navorsingsrade, tegnologie ondernemings en risikodraende kapitaliste, ten opsigte van die rolle en funksionele verhoudings in die sisteem van innovasie uit te wys. Die studie het gepoog om inligting rakende die probleme en/of hindernisse wat entrepreneurs in die kommersialiseringsproses konfronteer te bekom deur te bepaal hoe suksesvol individue en SMMEs was in die kommersialisering van hul innovasie. Die kliëntebasis van die Centrum for Rapid Prototyping and Manufacturing (CRPPM) en die Tegnologie Stasie (PDTS) vir 2005 tot 2010 is gebruik in die studie. Die sekondêre doelwitte het ingesluit om die stappe wat die entrepreneur in die kommersialiseringsproses gevolg het, te ondersoek; om die faktore, beide positief en negatief, wat die die kommersialisering van innovasie beïnvloed te identifiseer; om die probleme/foute wat entrepreneurs maak in die kommersialiseringsproses te bepaal; en om die suksesfaktore vir entrepreneurs in die kommersialiseringsproses te bepaal. Die resultate het gewys dat die minderheid van die respondente (20%) suksesvol hul uitvindsels kommersialiseer het. Die oorblywende 80% van die respondente was of steeds besig om deur die kommersialiseringsproses te beweeg of het stagneer. Die resultate het verder ook uitgewys dat die tipiese innoveerder nie die kronologiese orde van die stappe in die kommersialiseringsproses, soos aangedui in die literatuur, volg nie. Baie van die stappe in die kommersialiseringsproses is nie so deeglik voltooi soos wat nodig is nie en verskeie van die stappe is bloot uitgelaat. Die redes wat die respondente die gereeldste aangehaal het vir hul tekort aan vordering en/of stagnasie in die kommersialiseringsproses was ‘n tekort aan fondse en ‘n tekort aan ondersteuning. Met ander woorde, die respondente het nie genoegsame kapitaal gehad om die uitvindsel op hul eie te kommersialiseer nie en het of nie geweet waar om finansiële hulp te kry nie, of was onsuksesvol in hul aansoek om finansiering. Die tekort aan ondersteuning waarna verwys word, sluit in ondersteuning ten opsigte van kennis aangaande die kommersialiseringsproses (maw. wat die stappe in die kommersialiseringsproses behels) sowel as wat volgende gedoen moet word in die kommersialiseringsproses. Die twee redes is gereeld genoem as hindernisse tot die suksesvolle kommersialisering. Ten einde die bogenoemde hindernisse te oorkom word verskeie aanbevelings aan die einde van die studie gemaak. Die fokus val hoofsaaklik op die regering, en verskeie aanbevelings aangaande die regeringsondersteuningsinstellings word gemaak ten einde innoveerders beter deur die kommersialiseringsproses te help.Item Open Access Credit financing for SMMES in the Free State: development financing institutions versus commercial banks(University of the Free State, 2010) Ntiso, Lisebo Agnes; Van Zyl, JohanAccess to credit finance is a challenge that faces SMMEs in developing economies such as South Africa. This challenge has been a burning issue to a number of researchers and policy makers alike. The development of SMMEs is important because the sector is an alternative solution to unemployment reduction and poverty eradication. Without enough financial resources, achieving this developmental goal becomes very difficult for SMMEs. The study helps to illustrate the roles played by both private sector (banks) and public sector (OFIs) in affording SMMEs access to credit finance. The results show that there are some challenges facing Fis that prohibit them to achieving the goal. The study, however suggests the possible solutions in addressing the problem.Item Open Access The impact of entrepreneurial characteristics and business practices on the long term survival of small and medium enterprises (SMEs)(University of the Free State, 2011) Neneh, Brownhilder Ngek; Van Zyl, J. H.; Benedict, E.In South Africa, entrepreneurial ventures have a low survival rate as entrepreneurs start businesses but are unable to turn them into sustainable businesses (Foxcroft, Wood, Segal, Herrington and Kew, 2002: 14). Fatoki and Garwe (2010) note that most new SMEs in South Africa do not move from the first stage (existence) of growth to other stages such as survival, success, take off and resource maturity. As such, it is believed that many of these SMEs do not survive in their first years of operation and thus, do not provide their benefits to society (Persson, 2004). Sutton (1984) is of the opinion that if business owners and managers are good at managing their businesses, then they will do extremely well in terms of ensuring their continuous survival of their businesses. For SMEs to survive and succeed in their business operations, it is pertinent that its owners or managers possess certain entrepreneurial characteristics (MacGregor and Varzalic, 2005; Westerberg, Singh and Häckner, 1997) and carry out specific business practices. For these reasons SMEs deserve much more attention, especially with regard to its business practices, which are often developed as part of the entrepreneur‟s personal life strategies. These business practices and personal life strategies are used as a means of earning a living, which in turn is largely influenced by the entrepreneur‟s personality characteristics (Littunen, 2000). Hence, an increase in the long-term survival of SME will result in sustainable job creation; poverty eradication and improved standards of living. The primary objective of this study was to investigate which entrepreneurial characteristics and business practices have a bigger influence on the long-term survival of SMEs, and the extent to which they do so. The argument of this study is that businesses in the SME sector all over the world are more prone to failure due to the specific qualities possessed by the businesses, their owners and managers (Bannock, 2005). It is necessary to establish an understanding of key entrepreneurial characteristics and business practices that can help in the understanding and promotion of SME long-term survival. Another objective was to find out the determinants of SMEs survival and determine the relationship between entrepreneurial characteristics and business practices. The empirical research was conducted by self-administered questionnaires to entrepreneurs in the Motheo district (Bloemfontein; Botshabelo and Thaba‟Nchu). The questions were developed through a modification of entrepreneurial self-assessment tools for entrepreneurial characteristics and through a review of the literature on business practices. A total of 353 questionnaires were issued, 218 questionnaires were received but only 200 questionnaires were considered in the study because they were those fully completed by the respondent and thus gave the study a response rate of 56.7%. The statistical analyses included descriptive statistics, frequencies, chi square, T-test, ANOVA and Pearson correlation. The Cronbach‟s alpha was used as a measure of reliability. The results revealed that: In answering the question which entrepreneurial characteristics and business practices have a bigger influence on the long-term survival of SMEs, this study considered characteristics and practices that had a score of 50% and are above to be determinants for SMEs survival. A conclusion was made in terms of required and sufficient characteristics and practices. The required characteristics identified by this study were four characteristics; creativity, self-reliance and ability to adapt (83.8%); tolerance of ambiguity and uncertainty (81%); opportunity obsession (75.8%) and commitment and determination (71.5%) that influences the long-term survival of SMEs. The sufficient characteristics are need for achievement; risk-taking propensity; self-confidence; innovativeness and motivation to excel, that influences the long-term survival of SMEs. The required practices identified by this research are; marketing practices (84.3%); performance management practices (77.9%); strategic planning practices (72.7%) and teamwork (72%). No sufficient practices were identified that influences the long-term survival of SMEs. Seven variables: age; number of employees; net profit; equipments/ assets; number of business owners; business location and the office number, were considered determinants of SMEs survival. In establishing a relationship between entrepreneurial characteristics and business practices, it was observed that all the values for entrepreneurial characteristics and business practices were positive correlated with each other except for the correlation between team work and tolerance of ambiguity and uncertainty which are negatively correlated with value (-0.02). The recommendations included the need to improve the entrepreneur‟s level of education and business knowledge skills through simplified training programmes and courses. The inclusion of these training courses will certainly foster the survival and growth of SMEs. Business support mechanisms should use the Life Styles Inventory (LSI) measures thinking styles and Brain profiling to identity the way entrepreneurs think and use the results to modify their teaching methods. HRM practices should be enhanced by encouraging SMEs owners to provide performance evaluation in place. In order to promote risk taking and risk management practices, entrepreneurs are encouraged to insure all their investments to enable them take appropriate account of the specific risk and return characteristics of their investment.Item Open Access The personal financial management practices of young married couples(University of the Free State, 2011) Grobbelaar, Chrizaan; Alsemgeest, L.; Vermeulen, W.Afrikaans: ʼn Ekonomiese krisis het geweldige nagevolge vir ʼn land gemeet aan werksverlies, laer inkomste en ʼn afname in beleggings. Verbruikersvraag is ʼn belangrike faktor wat die ekonomie sterk hou, maar wanneer verbruikers oorverskuldig is, hul werk verloor of ʼn verlangsaming in inkomste ervaar, sal dit ʼn afwaartse neiging in die ekonomie tot gevolg hê. Die skuld-tot-inkomste verhouding van Suid-Afrikaanse huishoudings het oor die afgelope dekade skerp toegeneem. Dit was verbasend maklik om krediet te bekom en daar was nie enige maatreëls getref om te bepaal of individue daartoe in staat sal wees om skuld terug te betaal nie. ʼn Rentekoersverhoging op persoonlike en huislenings het daartoe gelei dat individue te diep in die skuld geraak het. Verbruikers het tans nie net met hoë rentekoerse te kampe nie, maar moet ook uiters hoë lewenskoste in die vorm van elektrisiteitstariewe en petrol- en kospryse trotseer. Verbruikers is tans in ʼn weefsel van skuld en hoë koste vasgevang wat dit vir hulle onmoontlik maak om dit eers te oorweeg om geld te spaar of vir aftrede opsy te sit. Hierbenewens ervaar Suid-Afrika tans ʼn trae spaarkoers wat ekonomiese groei verder kniehalter. Verskeie finansiële probleme spruit uit ʼn gebrek aan persoonlike finansiële kennis. Finansiële geletterdheid is ʼn belangrike hulpmiddel wat ʼn individu daagliks kan help om wyse finansiële besluite te neem, skuld baas te raak of te vermy en meer te spaar. Sommige volwassenes beskik egter nie eens oor basiese opvoedkundige opleiding nie. Ander faktore wat tot finansiële probleme bydra sluit finansiële fobie, koopdrang en skuld in. Finansiële probleme kan egskeiding, stres en depressie, insolvensie en ʼn afname in werknemerprestasie en -produktiwiteit tot gevolg hê. Jong, getroude paartjies is geneig om mekaar se uiteenlopende idees oor geld en hulle onderskeie geldbestuurspersoonlikhede te ignoreer. Dit is ʼn heelwat groter uitdaging om finansies gesamentlik as ʼn egpaar te bestuur as wat dit is om dit individueel te doen. Elke eggenoot het sy/haar eie persepsie oor geld en toon verskillende gedrag en houdings ten opsigte van sy/haar finansies. ‟n Gebrek aan kommunikasie oor hul verskille kan argumente by egpare veroorsaak. ʼn Egpaar se huweliksgeluk hang gedeeltelik van hulle persoonlike finansiële bestuurspraktyke af. Huweliksongeluk kan egskeiding tot gevolg hê. Die oogmerk van hierdie studie was om inligting in te samel oor die finansiële bestuurspraktyke van jong egpare in die Bloemfontein gebied tydens 2010 en 2011. Die sekondêre doelwitte was daarop gerig om die belangrikheid van gesonde finansiële bestuur vir ʼn individu en binne ʼn huwelik te evalueer. Verder, om te bepaal hoe jong egpare hul finansies bestuur; kommunikeer en verskil; en wat hul gedrag, houdings en persepsies jeens finansies is. Die teikenbevolking was 75 egpare; dit wil sê, 150 respondente het die vraelys voltooi. Die resultate toon dat ongeveer 30% van die respondente nooit geld spaar of vir aftrede opsysit nie. Vergeleke met die literatuur het 9 uit elke 10 individue nie genoeg geld om van te leef as hulle hul aftreeouderdom bereik nie. Dit verplig hulle om aan te hou werk. Een uit elke twee respondente het ʼn kredietkaart en klererekenings, met voertuigfinansiering kort op die hakke. Egpare verkies om besluitneming ten opsigte van hul geldsake te deel. Egpare wat voortdurend oor geldsake verskil beloop 11.5%. ʼn Eggenoot se skuldsituasie is die vernaamste bydraende faktor tot stres in ʼn huwelik. Altesaam 20% van die respondente was uiters negatief oor hulle persoonlike finansies en 59% weier om ʼn finansiële adviseur oor geldsake te nader, terwyl 36,7% van die respondente ontevrede was met hulle heersende finansiële omstandighede. Elke eggenoot het ʼn hoër agting van sy/haar eie, persoonlike finansiële bestuurspraktyke getoon vergeleke met hulle maats se beskouing daarvan. Oor die algemeen het mans en vroue die meeste vertroue in die man se persoonlike finansiële bestuurspraktyke.Item Open Access The management of trade credit in small and medium-sized enterprises(University of the Free State, 2014) Otto, Werner Henk; Alsemgeest, LiezelAfrikaans: Ongeveer 24.5% van die ekonomies aktiewe bevolking in Suid-Afrika is werkloos (Statistiek Suid-Afrika 2009). Suid-Afrika ondervind geweldige inkomste-ongelykhede en hoë vlakke van armoede. Klein-en medium grootte ondernemings (KMOs) is veronderstel om ’n belangrike hulpmiddel te wees om die uitdagings van werkverskaffing en volhoubare ekonomiese groei aan te spreek. Volgens Von Broembsen, Wood en Herrington (2005) se opname is die kanse vir KMOs om te oorleef skraler in Suid-Afrika as in enige ander GEM land. Die wanbestuur van handelskrediet kan ’n moontlike oorsaak vir die KMOs se mislukkings in Suid-Afrika wees. Die hoofdoel van hierdie studie is om die bestuur van handelskredietpraktyke van KMOs vas te stel en sodoende te bepaal of handelskrediet deur KMOs in Suid-Afrika wanbestuur word. Om hierdie doel te bereik, was dit nodig om die (huidige) bestuur van handelskredietpraktyke te bepaal en te illustreer om sodoende vas te stel of KMOs dit moeilik vind om handelskrediet doeltreffend te bestuur en onsuksesvol is om handelskrediet effektief as ’n bron van finansiering aan te wend. Om te verduidelik hoekom KMOs as gevolg van wanbestuur van handelskrediet in hulle eie praktyke misluk, is dit belangrik om die moontlike redes vir die onsuksesvolle bestuur van handelskrediet te verstaan en te verduidelik. Ten einde hierdie doel te bereik, het hierdie studie van ’n e-pos opname gebruik gemaak en is ’n aanlynvraelys as die primêre data-insamelingsinstrument ontwerp. Hierdie aanlyn-vraelys is aan 352 KMO respondente gegee en is ontwerp deur ’n deeglike oorsig van literatuur oor die debiet- en kredietbeleid vir KMOs saam met die besigheidsomgewing en KMOs te volg. Empiriese navorsing is uitgevoer om die bestuur van handelskredietpraktyke van KMOs in Suid-Afrika te bepaal. Die statistiese analises sluit statistiese tegnieke soos beskrywende statistiek, frekwensies, kruistabulering en gemiddeldes in. Daarmee saam is die ooreenstemmende t-toets en die McNemar-toets gebruik om vergelykings tussen die twee verskillende klassifikasiewaardes, naamlik debiteure en krediteure, te tref. Aanbevelings is gemaak om die bestuur van handelskrediet onder KMOs te verbeter. Die bevindinge stel voor dat KMOs van ’n beproefde en gestruktureerde kredietbeleid gebruik maak alvorens handelskrediet aan ’n kliënt toegestaan word, sodat die bestuur van handelskrediet onder KMOs versterk en verbeter word. Verder moet kredietbeleid gestruktureer en opgeskerp word om die doeltreffendheid van KMOs se kredietbeleid te verhoog, veral deur op die relevante kredietkomponente, soos in die kredietbeleid van die KMO uiteengesit word, te fokus. Dit word ook aanbeveel dat KMOs, sover moontlik, moet probeer om nie die betalings uit te stel wat aan ander KMOs of kliënte gemaak moet word nie. Opleiding en kommunikasie kan ook KMO-eienaars help om die konsepte van doeltreffende bestuur van handelskrediet te verstaan. KMO-eienaars kan ook by netwerke inskakel deur seminare by te woon.Item Open Access Social media marketing versus traditional marketing in the South African motor industry(University of the Free State, 2014) Grobler, Elizna; Van Zyl, JohanAbstract not availableItem Open Access Customer delight as an antecedent of customer loyalty in the South African banking industry(University of the Free State, 2014) Coetzee, Alexander; Rammile, NthabelengSimply delivering customers’ expected level of service results in waning customer perceptions of service quality and perceived value in any service industry. Favourable customer perceptions are gained through exceptional service delivery comprising of a high quality of service that represents exceptional value for customers. This is the view of researchers that embrace the notion that simply satisfying customers by delivering expected services is no assurance of customer loyalty, and therefore advocate that banks should strive to exceed the customer’s expectations to reach higher levels of customer satisfaction, known as customer delight. The primary objective of this study was to explore customer delight as an antecedent of customer loyalty within the South African banking industry. The literature review comprehensively explored customer delight within the services context, as well as the various antecedents of customer loyalty, and a conceptual model was formulated. The conceptual model was built upon stated hypotheses based on the findings from the literature. A total of 400 respondents with access to any of the South African banks were used in this study. The statistical analysis used in this study included descriptive statistics, frequency tables, cross-tabulations, ANOVA comparison of means, confirmatory factor analysis (CFA), and partial least squares structural equation modelling (PLS-SEM). The research findings revealed that, as expected, the dimensions of service quality, namely, responsiveness, and assurance, positively affected customer satisfaction. Contrary to the literary findings, empathy failed to have a significant effect on customer satisfaction, but did, however, have a significant effect on customer delight as hypothesised. Regarding perceived value, all the dimensions, namely functional, monetary, and emotional value, had a positive effect on customer satisfaction, and emotional value significantly affected customer delight as was hypothesised. vi | P a g e As expected, customer delight had a positive effect on overall customer loyalty, accepting the hypothesised positive relationship between the two. The most significant finding was the very strong effect customer delight had on attitudinal loyalty. Based on the findings from the empirical analysis, this study recommends that banks intensify their efforts of creating satisfied customers, and aim to achieve heightened levels of customer satisfaction known as customer delight. Rather than meeting customer expectations, banks should consider implementing official measures that aim at exceeding customer expectations. Exceeding customers’ expectations speaks to their emotions, and has longer-lasting positive effects than when customers’ basic expectations are met.Item Open Access Closing the customer gap through effective employees(University of the Free State, 2015) Fourie, Johanna Maria; Van Zyl, J. H.This study attempts to contribute to the current knowledge to determine the factors that influence front-line employees in delivering a sustainable quality service. It is nearly impossible to deliver a quality service without loyal and satisfied front-line employees who, through a service encounter, determine the level of service quality delivered. These employees form an integral part of the competitive advantage of a service organisation and play a crucial, bridging role in company growth. However, some variables influence front-line employees’ effectiveness, for example personal and professional circumstances. Customer expectations are critical towards the evaluation of a service; therefore, customers have different levels of expectation. Factors such as front-line employee commitment, loyalty and satisfaction influence customers’ perception of the quality of service provided. In addition, customer satisfaction impacts on customer loyalty, which, in turn, directly affects the financial results of an organisation. In cases when expectations are not met, customers are dissatisfied, thus causing a gap between the customer and the service organisation. This “gap”, called the “Customer Gap” or the “Service Quality Gap” (in the Gaps Model of Service Quality), is the difference between what the customer expects and his/her perception of the service. However, in order to close the Customer Gap, the Provider Gap (consisting of Gaps 1 to 4) needs to be closed first. Front-line employees, customers and intermediaries (for example, suppliers) mostly influence the Service Performance Gap (Gap 3), which occurs when there is a discrepancy between specifications and service delivery. It is, therefore, evident that front-line employees play an important role in the closure of the Service Performance Gap; such closure depends on their attitude, competencies, skills, commitment, trust, communication and work in a complex relationship. A literature review was conducted where-after two different questionnaires were developed. Open-ended questions and Likert-scale questions were used. To this end, the questionnaires were distributed at branches within AVBOB. The sample consisted of front-line employees and managers who were in the service of AVBOB from the beginning of June 2013 to the end of November 2013. Statistical measures such as descriptive statistics were used. It was found that the following professional circumstances influence front-line employees’ effectiveness: qualification, training, rewards, organisational benefits, work stress and workload. The following personal circumstances were identified, namely “front-line employee transport system”, “residing area”, and the fact that some front-line employees do not always have clean clothes to wear. In addition, front-line employees experience conflict between their work and family responsibilities. These circumstances can, therefore, be argued as critical for the management of effective front-line employees and service quality. Although other factors might also influence front-line employees’ effectiveness, the factors identified may provide management with focal points for the management of front-line employees. To this extent, the Gaps Model of Service Quality should be used to guide management to find the reasons for quality issues. This useful model also needs to be used to identify appropriate ways in which to close the Customer Gap.Item Open Access Factors and characteristics impacting underpricing of Initial Public Offerings (IPOs) on the Johannesburg Securities Exchange (JSE)(University of the Free State, 2015) Rust, Isak Cornelis; Smit, A. van A.Afrikaans: Die navorsing is onderneem om te bepaal watter faktore en eienskappe die onderprysing van Aanvanklike Openbare Aanbiedinge (AOA's) op die Johannesburgse Sekuriteitebeurs (JSB) beïnvloed het. Die data is bekom van die JSB, AOA-prospektus en die McGregor-BFA-databasis. Die steekproef het uit 390 AOA’s van ʼn moontlike 484 tussen 1996 en 2011 bestaan, wat 80.6% van die AOA’s op die JSB vir die spesifieke tydperk verteenwoordig. Die literatuur toon dat sekere faktore en eienskappe die vlak van onderprysing van AOA’s affekteer. Vir hierdie studie is markverwante faktore, maatskappy-eienskappe en finansiële faktore ingesluit. Die data was baie skeef vanweë uitskieters in die datastel, wat veroorsaak het dat die data onbetroubaar was en dit baie moeilik was om dit te vertolk. Om die probleem reg te stel, het die studie natuurlike logaritmes gebruik om die skeefheid te verminder, die akkuraatheid te verbeter en te verseker dat die data so na as moontlik aan 'n normale verspreiding was. Beide die aanbodprys en die markkapitalisering is aangepas deur die verbruikersprysindeks (VPI) vir inflasie te gebruik. Die JSB indeks van alle aandele (IAA) is gebruik as ʼn maatstaf vir die korttermynprestasie (markaangepaste abnormale opbrengs – MAAO) en die relatiewe mediumtermyn-prestasie (koop en hou abnormale opbrengste – KHAO). Die navorsingbevindings het die volgende getoon: - Die vlakke van onderprysing op die eerste dag en in die eerste week en eerste maand was 23.0%, 22.1% en 17.3% respektiewelik. - AOA’s wat in warmmarktydperke gelys is, het beduidend hoër opbrengste ontvang. Die JSB het ʼn afname ondervind in die aantal AOA’s wat gedurende beide die latere warm en koue marktydperke gelys is. - AltX-AOA’s het beduidend hoër opbrengste gelewer. - Die elektriese en tegnologiesektor het die hoogste opbrengste gelewer, gevolg deur die finansiële en verbruikersektore. - Jonger AOA’s met 'n kleiner markkapitalisering en aanbodprys was beduidend meer onderprys as wat die groter AOA’s was. - Kleiner maatskappye, soos gemeet deur die omset, netto wins ná belasting (NWNB), totale bates en aandeelhouers se ekwiteite, was beduidend meer onderprys in vergelyking met groter maatskappye. - Die finansiële verhoudings het getoon dat AOA’s met ʼn skuldverhouding van tussen 40% en 60% die minste onderprys was. Die huidige verhouding en die opbrengs op bates (OOB) het geen statistiese beduidendheid in die voorspelling van onderprysing opgelewer nie, terwyl AOA’s met ʼn kleiner opbrengs op verdienste (OOV) beduidend meer onderprys was. - AOA’s met ʼn uiters hoë P/E-verhouding was ook beduidend onderprys. Dit was verrassend dat die markwaarde tot boekwaarde (MW/BW) nie enige beduidendheid in die voorspelling van onderprysing op die JSB getoon het nie. - Die absolute opbrengste (koop en hou opbrengste – KHO) het gevind dat die AOA’s wat aanvanklik onderprys was, positief (41.2%) oor ʼn tydperk van ʼn jaar sou presteer; hulle sou egter oor drie jaar onderpresteer (-12.0%). - Die relatiewe opbrengste (koop en hou abnormale opbrengste – KHAO) het ook gevind dat AOA’s wat aanvanklik onderprys was, positiewe opbrengste relatief tot die mark in die eerste jaar ná lysting opgelewer het (30,3%); hulle het egter ook onderpresteer (-39.8%) in die mark oor drie jaar. - Hoewel beide die warm en koue marktydperke oor ʼn driejaar-tydperk in die mark onderpresteer het, het die koue mark-AOA’s beduidend beter mediumtermynopbrengste opgelewer. - AOA’s wat op beide die hoofafdeling en die AltX gelys was, het oor ʼn driejaar-tydperk in die mark onderpresteer; die hoofafdeling-AOA’s het egter beduidend beter in die mediumtermyn presteer. Die empiriese bevindings van hierdie studie beveel aan dat beleggers AOA’s teen die aanbodprys behoort te koop en hulle aan die einde van die eerste dag van verhandeling te verkoop, omdat die vlak van onderprysing getoon het dat die opbrengste na die einde van die eerste maand afneem. Beleggers wat hulle korttermynopbrengste wil verbeter, behoort die bogenoemde faktore en eienskappe te oorweeg wanneer hulle ʼn beleggingsbesluit neem, omdat hierdie faktore as ʼn gids vir beter opbrengste kan dienItem Open Access Customer retention strategies in the South African mobile phone network industry(University of the Free State, 2015) Molapo, Motshedisi Elizabeth; Van Zyl, J. H.Afrikaans: Ten einde markaandele en –profyt in sakeondernemings te laat styg, is dit belangrik om kliënte te behou. Om kliënte in ’n kompeterende sakeomgewing te behou, moet ’n stel gemengde strategieë soos produk, proses, prys, persone, promosies, plek en praktiese bewyse (algemeen bekend as die 7Ps) gewoonlik ontplooi word. Hierdie studie ondersoek die invloed van individueel gemengde bemarkingstrategieë op kliëntebehoud in die selfoonnetwerkbedryf. Kliëntebehoud is deur kliënte se aansluiting by ’n spesifieke netwerk bepaal sonder die intensie om na ’n ander netwerk oor te skakel. Deur gebruik te maak van selfgeadministreerde vraelyste is data van 479 respondente aan drie kampusse van twee tersiêre instansies (die Universiteit van die Vrystaat en twee Maluti VOO-Kolleges) wat in die Oos-Vrystaat van Suid-Afrika geleë is, versamel. Kruistabellerings, Chi-kwadraattoetse vir Onafhanklikheid van Assosiasie, Tweerigting Chi-kwadraattoetse en die Probit Modelanalises is gebruik om die data te analiseer. Kruistabellerings het inligting aangaande die demografiese statistieke van respondente voorsien. ’n Tweerigtingklassifikasie Chi-kwadraattoets vir Onafhanklikheid van Assosiasie het getoon dat die waargenome verskille in aansluiting tussen mans en vrouens vir al die netwerke nie statisties verskillend was nie (p>0.05), wat impliseer dat netwerkaansluiting en geslag onafhanklik van mekaar is. Tog was netwerkaansluiting en aansluitingsvoorkeure weer beduidend afhanklik van mekaar, met ’n sterk voorkeur tot voorafbetaalde aansluiting. In al die netwerke tesame, was 32.7% van die respondente deeltyds in diens en is al die netwerke deur respondente in die R1-1500 inkomstekategorie gedomineer. Behalwe vir Virgin Mobile waar die dominante ouderdomskategorie 18-21 jaar was, is al die ander selfoonnetwerke konstant deur respondente in die 22-25 jaar ouderdomskategorie gedomineer. Die studie het ook getoon dat die gemengde bemarkingsveranderlikes nie aansluitings of behoud in dieselfde mate beïnvloed nie. As deel van die 7Ps, het die Tweerigting Chi-kwadraatanalise getoon dat die behoud van intekenaars beduidend en positief deur produk (p<0.01), plek (p<0.05), persone (p<0.01), prys (p<0.01) en promosie (p<0.01) in al die netwerke beïnvloed is. Tog het proses en praktiese bewyse nie die gebruik van netwerke deur intekenaars beduidend aangemoedig nie. As bykomende veranderlikes is gevind dat bevrediging, korporatiewe sosiale verantwoordelikheid en opinie-leierskap kliëntebehoud positief invloed het, met die eersgenoemde twee beduidend. Die Probit Modelanalise het onthul dat produk en persone die gebruik van Vodacom beduidend beïnvloed, met die eersgenoemde wat die gebruik aanmoedig en die laasgenoemde die teenoorgestelde. Produk en proses was die enigste twee gemengde bemarkingsveranderlikes wat kliëntebehoud positief en beduidend in MTN beïnvloed het (p<0.01 en p<0.1 respektiewelik). Vir Cell-C was dit net prys wat hoogsbeduidend was om kliëntebehoud positief te beïnvloed (p<0.1). Vir Telkom Mobile (8ta) en Virgin Mobile het produk en proses kliëntebehoud beduidend en positief beïnvloed(p