Die ontwikkelingsgeskiedenis van die Vrystaat tydens die administrateurskap van J. W. J. C. (Sand) du Plessis
Loading...
Date
1988
Authors
Du Plessis, Petrus Jacobus Prieur
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
University of the Free State
Abstract
Afrikaans: 'n Studie is gemaak oor die breë front van die ontwikkelingsgeskiedenis van
die Vrystaat vanaf 1959 tot 1969. Uit die aard van die saak is dit 'n
geweldige wye onderwerp en kon slegs dieptesnitte gemaak word rondom die
heel belangrikste fasette van die provinsiale administrasie se verpligtinge
wat in dieselfde tydvak nagekom moes word. Inderwaarheid korreleer die stof
voortdurend met mekaar en vloei dit soms ineen.
Ter wille van 'n logiese beeld is daar probeer om die fasette te skei en
afsonderlik te hanteer, hoewel dit eintlik alles onderhewig was aan 'n totale
beplanningstrategie van die Administrateur-in-Rade. Die Administrateur kon
op sigself geen beslissing op sy eie neem sonder die goedkeuring van die
Uitvoerende Komitee nie. Die gesamentlike vergadering van genoemde
betrokkenes staan bekend as die Administrateur-in-Rade. Die wye omvang van
optrede deur die administrasie op soveel verskillende terreine verleen 'n
gedrongenheid van faktore en aspekte aan die verhandeling wat dit moontlik
kan laat lyk na 'n opeenhoping van gegewens. Dit is eintlik niks anders nie
as 'n weerspieëling van die baie ysters wat die Administrateur en sy
Uitvoerende Komitee in die vuur gehad het.
Die veelheid van faktore en aspekte wat dus onder die loep geneem is, is
grootliks te wyte aan die wye spektrum van sake wat op die Administrateur en
sy personeel se sakelys was, eerder as wat dit 'ngebrek aan struktuur is.
Dit verklaar terselfdertyd waarom dit nie moontlik was om 'n deurlopende
chronologie op te bou deur die tema in verhaaltrant uit te bou nie. Daar
moes telkens sekere. dieptesnitte gedoen word van ontwikkelings wat
gelyktydig plaasgevind het, sodat die chronologie dikwels die onderspit moes
delf, ter wille van die behoud van struktuur. Die onder-struktuur van elke
hoofstuk is nietemin tematies aangepak vir sover dit enigsins moontlik was.
Baie onderhoude is gevoer ten einde die tydsklimaat en omstandighede
duidelik te verstaan. Veel meer aandag is egter verleen aan die dokumentêre
bewyse aangesien dit meer gedetailleerd, presieser en dus meer gesaghebbend
is. Uiteindelik het die dokumente en die onderhoude mekaar ryklik aangevul.
In 'n poging om die ontwikkelingsgeskiedenis van die Vrystaat sinvol uit te
bou en te evalueer, was dit telkens nodig om veralook na die periode vóór
Du Plessis se termyn as Administrateur te kyk. Daarsonder sou veel verlore
gegaan het en kon 'nobjektiewe mening kwalik gevorm word. Dit was daarom
nodig om ook na sy rol in die uitbouing van die Vrystaat te kyk in die
periode voordat hy Administrateur geword het en dit in samehang te beskou
met ontwikkeling wat plaasgevind het na hyself die leisels oorgeneem het.
Sodoende word 'nveel bevredigender beeld verkry van die persoonlike bydrae
en inisiatief wat van Du Plessis uitgegaan het om die Vrystaat in die dekade
sestig so duidelik op die pad van ontwikkeling en groei te plaas.
Die bewys hiervan lê in sy hele optrede. Die tweede en derde hoofstukke en
ook hoofstuk sewe spreek van die historiese agterstand wat deur die jare in
die Vrystaat opgebou is op die gebiede van hospitalisasie, onderwys, paaie
en natuurbewaring en die pogings wat aangewend is om dit te verander.
Hoofstuk twee gee die leser 'nbeter beeld van die spesifieke tydsgewrig en
omstandighede waaronder Du Plessis die leisels oorgeneem het.
Hoofstuk vyf handel spesifiek oor die waarde wat aan beplanning en die
kontrolering van projekte toegeken is, terwyl hoofstuk vier rondom toerisme
gebruik word om 'n unieke model as uitvloeisel van dié beplanning te
beskrywe. Hoofstuk ses, wat oor Oranjejag handel, is op sigself 'n
merkwaardige gebeurtenis in die Vrystaatse en dalk in die Suid-Afrikaanse
geskiedenis. Dit is 'n unieke voorbeeld van pionierswerk wat deur onbegrip
aan bande gelê is en daarom moeilik sy kinderskoene ontgroei het.
Description
Keywords
State governments -- South Africa -- Orange Free State, Orange Free State (South Africa) -- History, Dissertation (M.A. (History))--University of the Free State, 1988