Doctoral Degrees (Industrial Psychology)
Permanent URI for this collection
Browse
Recent Submissions
Item Open Access The career construction of performing artists(University of the Free State, 2022) Kleynhans, Ronel; Nel, P.; Maree, J. G.Performing artists continuously face challenges of non-traditional, flexible, and protean career trajectories. Applying Career Construction Theory and Life Design Intervention to Performing Artists can shed light on their experiences, perceptions, and sense-making processes as they navigate their life and career stages, especially against the unique backdrop of the challenging South African artistic environment. The novel perspective can be applied to various protean career trajectories and the training of Performing Artists. To this end, a qualitative, exploratory, descriptive case study design was adopted. Convenience sampling was used to select 19 performing artists to participate in the study. Data-gathering instruments included various narrative data-gathering techniques, and Thematic Analysis was utilised to analyse the data. The findings revealed that being a performing artist emerged as a core value that advances their self- and career identity. Furthermore, performing artists experience rejection on intrapersonal, micro-, and macro-societal levels and employ different strategies, such as adaptability, spirituality, and creativity, to deal with hardships throughout their lives. Additionally, participants' experiences and interactions with external influences shaped their decision to choose a performing arts career. Importantly, participants reported receiving support and encouragement from at least one significant person in their life to follow their dream, irrespective of the career field. Creativity permeates every aspect of their being and is drawn on to convert their pain into purpose and enable them to make social contributions within and outside the artistic sphere. Further research is needed on how performing artists' creativity can be harnessed to bolster their participation in entrepreneurial endeavours.Item Open Access The development of a competency model for commercial grain farmers(University of the Free State, 2021) Moloi, Thapelo Jacob; Van Zyl, E. S.𝑬𝒏𝒈𝒍𝒊𝒔𝒉 The National Planning Commission-Vision 2030 (2012) purported that agriculture can create close to 1 million new jobs by 2030, a significant contribution to the overall employment target. This is the primary economic activity in rural areas. Therefore, to achieve this, South Africa needs to pick and support commercial agriculture sectors and regions with the highest potential for growth and employment. McElwee (2008, p. 466) stated that “Farmers are a rich resource for study in the area of entrepreneurial capability”. Since crop farming is one of the vehicles in the agriculture sector, particularly using grain farming to achieve the abovementioned number of jobs, a study exploring the competencies that potential grain farmers should possess was necessary. This study aimed to develop a competency model for commercial grain farmers in South Africa using a classic grounded theory method. In future, this would be used as a starting point to construct instruments to enable stakeholders to identify, train, develop and mentor future prospective grain farmers to fulfil the role of creating several jobs. Semi-structured interviews were used to gather data from 15 participants: 13 were involved in a mixed type of agriculture, one was involved in livestock farming, and one was a professional advisor. Triangulation was also used to validate competencies raised in the first phase of data gathering and confirmed in the second phase by three experts who never took part in the first phase of the study. The constant comparison method was used to analyse available data and helped generate a competency model for commercial grain farmers. The model generated by the empirical data established the following five themes: 1) definition of commercial grain farming, which involves scale of operation, independence, own or rented land and turnover; 2) methods to acquire grain farming competencies such as educational institutions, on-the-job-training, early childhood exposure to farming, openness to guidance and refresher workshops; 3) the role of grain farming in agriculture includes food security, job creation, economic growth and wealth or income generation; 4) indicators of success in grain farming, which includes financial stability, having farming implements, being able to help others and having proper output per unit area; and several other competencies (skills, knowledge and personality attributes) expected from a commercial grain farmer. These competencies serve as practical application of the findings. They provide the basis for what trainers, mentors, agriculture advisors and all other stakeholders would be looking for to equip those interested in grain farming. The competencies will further provide the basis for farmers to draft job descriptions and specifications for the workforce. Implications and recommendations for this study are also made, including a brief discussion of the limitations of the study. ___________________________________________________________________Item Open Access Psychological factors as predictors of employees' attitudes towards work place safety in a public electricity company in South Africa(University of the Free State, 2010) Steyn, Leon Johan; Kotzé, M.; Bester, C. L.Afrikaans: Die verhouding tussen individuele verskille en die oorsaak van werksplek insidente/ongelukke insluitend voertuigongelukke word reeds vanaf die jaar 1917 nagevors. Internasionaal word hierdie verskynsel steeds as 'n kritiese agenda vir navorsing in die 21ste eeu beskou. Benewens dit, is daar reeds ondersoek na 'n wye reeks latente of waarneembare individuele (bv. intelligensie, persoonlikheid, stres) en organisatoriese (bv. leierskapondersteuning, veiligheidskultuur, werkstevredenheid) veranderlikes as voorspellers vir die oorsake waarom werknemers by riskogedrag betrokke raak gedoen. Houdings teenoor werksplekveiligheid is in ander dele van die wêreld 'n weldeurdagte navorsingsverskynsel. Daarbenewens, kon geen vorige navorsing in Suid-Afrika wat 'n proses van 'n kombinasie van psigologiese faktore wat verband hou met werknemers se houding teenoor werksplekveiligheid gevind word nie. Die studie het die invloed van psigologiese faktore op houdings teenoor werksplekveiligheid verken. Die doel van die studie was tweeledig, eerstens om vas te stelof 'n statistiese betekenisvolle verband tussen die voorspeller- en kriterium veranderlikes bestaan, en tweedens deur middel van gedeeltelike minste vierkantige modellering "Path Least Square Modelling" te bepaal of 'n werknemer se houding teenoor werksplekveiligheid deur psigologiese faktore beinvloed kan word. Intelligensie, persoonlikheid, uitbranding, werksbegeestering, en koherensiesin was as die voorspellerveranderlikes en veiligheid van bewussyn (veiligheidbeheer, risikovermyding, strestoleransie), voertuigbestuurder houding, en oriëntasie teenoor kwaliteit wat houdings teenoor werksplekveiligehid beinvloed, was as die kriterium veranderlikes in die studie gebruik. Uit die literatuur, het die studie 'n logiese volgorde wat die interverwantskap tussen die psigologiese faktore en hul verwanskap met veiligheid van bewussyn, voertuigbestuurder houding, en oriëntasie teenoor kwaliteit voorgestel. Om die geldigheid van die proses te bepaal, het die studie van 'n groep proefpersone wat tussen 2006 en 2008 in 'n werksplek insident/ongeluk of voertuig ongeluk betrokke was gebruik gemaak. 'n Groep van 279 werknemers in diens van 'n 'n publieke elektrisiteitsorganisasie in Suid Afrika, het aan die studie deelgeneem. Beide opname- en statistiese modelleringsmetodiek was gebruik. Gestandardiseerde vraelyste was gebruik om die verskillende psigologiese en veiligheidshoudings veranderlikes te meet. Die berekenings en geldigheidsontleding van die meetinstrumente wat intelligensie en persoonlikheid meet was deur die diensverskaffers bereken. Die studie het van verklarende faktorontleding gebruik gemaak om die toepaslikheid van die faktorstruktuur van die uitbranding, werksbegeestering, koherensiesin, en veiligheidhoudings konstrukte op die steekproef te bepaal. Die voorge telde faktorstruktuur van die meetinstrumente was deur bevestigende faktor ontleding bevestig met aanvaarbare passing statistiek. Hipotese I was deur korrela ie ontleding bevestig wat aangedui het dat daar wel 'n statistiese betekenisvolle verband tu en die verskillende veranderlikes bestaan. Verder het die resultate van die regressieontleding aangedui dat 9 psigologiese faktore 67% van die variansie op veiligheid van bewussyn voorspel het, 5 psigologiese faktore 53% van die variansie op voertuigbestuurder houding voorspel het, en 7 psigologiese faktore 35% van die variansie op oriëntasie teenoor kwaliteit voorspel het. Daar was van die minste vierkantige modellering "Path Least Square Modelling" benadering gebruik gemaak om die betroubaarheid van die psigologiese en veiligheidshoudingsfaktore wat in die meetingsmodel (buite model) ingesluit was te bereken, asook met die evaluering van die teoretiese model (binne model). Aanvaarbare passingsstatistiek was verkry wat die rigting aangedui het vir die evaluering van die teoretiese model. Tydens die evaluering van die verwantskappe tussen die latente konstrukte van die teoretiese model was die volgende statistiese betekenisvolle padkoeffisiënte verkry (I) intelligensie en voertuigbestuurder houding, (2) persoonlikheid en uitbranding, (3) persoonlikheid en koherensiesin, (4) persoonlikheid en veiligheid van bewussyn, (5) koherensiesin en uitbranding, (6) koherensiesin en werk begeestering, (7) koherensiesin en oriëntasie teenoor kwaliteit, (8) voertuigbestuurder houding en veiligheid van bewussyn, en (9) oriëntasie teenoor kwaliteit en veiligheid van bewussyn. Van groot waarde was dat slegs intelligensie, persoonlikheid en koherensiesin die proefpersone e houding teenoor werksplekveiliheid betekenisvol beinvloed het. Per oonlikheid en 'n sterker koheresiesin het die effek op uitbranding gemodereer, terwyl kohere iesin 'n positiewe uitwerking op werksbegeestering getoon het. Die padverwantskap tussen die veiligheidhoudingskonstrukte met uitbranding en werksbegeestering was nie betekenisvol nie. Die studie het voorgestel dat die teoretiese model verder verfyn moet word asook die toetsing van die modelop 'n groter steekproef.Item Open Access The feminine and the masculine in the dream imagery of career-oriented women - a post-Jungian perspective(University of the Free State, 1999) Griessel, Loura; Kotzé, M.; Lüttig, E. M.The central aim of this study is to explore the archetypal Feminine and Masculine in the dream imagery of career-oriented women in order to understand more about their developmental patterns and dynamics, especially within white Afrikaner culture. The study is theoretically grounded in the analytical psychology of C.G. Jung. In evolving his ideas on psychological development, Jung sees development and individuation as embedded in the archetypes of the Feminine (nurturing, interrelatedness, immersion in life, empathy) and the Masculine (autonomous, separateness, aggressiveness). Jung argues that women instinctively have more of these Feminine qualities and live in a Feminine consciousness, while men have more of a Masculine consciousness. Post-Jungians have come to understand that, as a result of gender and cultural conditioning in the western patriarchy, women, as a result of their experiences, tend to have the archetypal Feminine patterns and ways of being mediating themselves. Post-Jungian thinking has led to an understanding that Feminine and Masculine consciousness are open to both sexes from birth. A post-Jungian developmental model regards the Feminine and Masculine as the basic principles in which all other archetypes partake. They are used to explain the developmental patterns of the Self and ego-consciousness over a life-time. Thus this post-Jungian model becomes a way in which to understand the developmental patterns of the Self in career-oriented women by using the Feminine and Masculine principles, their images, and forms. In the Jungian paradigm, the world of industrialised market-related work forms part of the Masculine archetypal principle with its modes of consciousness in its heroic drivenness, aggression, goal-orientation, and regulatory nature. Thus, career-oriented women would tend to move closer to, and even identify with, the world of the Masculine and its modes of consciousness, while leaving more of their Feminine qualities in the unconsciousness. These considerations lead to the questions of what Feminine and Masculine themes emerge in the dream imagery of career-oriented women and how they relate to the developmental model of the Self which explains development in terms of the Feminine-Masculine polarity. This investigation also indicates particular images with which these women are identified and which mediate their ego-consciousness and ways of being. The first part of the literature study deals with Jung's understanding of the dynamics of the psyche and how these pertain to the two basic archetypal principles of the Feminine and Masculine. The focus is on the developmental model of the Self which integrates Jung's work and current post-Jungian thinking. This part also explores the Feminine and Masculine principles, their forms, images and structures. The second part of the literature study focuses on the Masculine nature of work. The last part of the literature study deals with an adapted model of the Self, using the archetypal Feminine and Masculine, for career-oriented women. To address the research questions empirically, a hermeneutically-grounded thematic analysis of 128 dreams reported by career-oriented women of Afrikaner origin was undertaken. Nineteen themes emerged from the data, each of which has been elucidated in turn, using Jung's method of amplification. This process yielded two concise themes, the Feminine and the Masculine. This study concludes that the dream imagery in career-oriented women reveals more Feminine themes (fifteen) than Masculine (nine), indicating that these women have as a group moved closer to the Masculine modes of consciousness with their specific implications for development and individuation. The structural or typological images mediating these modes of consciousness are identified and described within the developmental model of the Self. The clinical implications of these findings and indications for further research are explained.Item Open Access A talent management framework for the private sector(University of the Free State, 2015) Mathafena, Rose Boitumelo; Van Zyl, E. S.Afrikaans: Talentbestuur is toenemend besig om ’n strategiese prioriteit vir baie winsskeppende organisasies in die privaat sektor te word. Die sukses van kennisgedrewe organisasies is grootliks afhanklik van hulle vermoë om sleuteltalent te lok, te ontwikkel en te behou in vandag se dinamiese en mededingende sakeomgewing. Die behoefte aan talentbestuur word veroorsaak deur ’n behoefte om mensebestuurspraktyke in ooreenstemming te bring met dié van die organisasie ten einde strategiese uitvoering en operasionele uitnemendheid te bewerkstellig. Hierdie studie het ’n sterk behoefte geïdentifiseer om ’n talentbestuursraamwerk in die privaat sektor te ontwikkel met die doel om die gapings en beperkinge in die definisie van begrippe in die veld, asook in die toepassing, implementering en groei van talentbestuurspraktyk in die organisasie, te vul. Die hoofdoel van die studie is dus om ’n talentbestuursraamwerk vir die privaat sektor te ontwikkel. ’n Diepgaande ondersoek is gedoen van talentbestuurspraktyk in vername en toonaangewende organisasies wat reeds in die volwasse stadia van talentbestuursimplementering in Suid-Afrika is. Die modernistiese kwalitatiewe navorsingsbenadering is in die studie toegepas. ’n Buigbare en opkomende navorsingsproses is noodsaaklik om talentbestuur as verskynsel verder as bloot die teorie te verken. ’n Modernistiese benadering het die streng data-ontledingsmetodes soos analitiese induksie en gegronde teorie wat in die studie toegepas is, gesteun en gefasiliteer. Die navorsing is gedoen in twee verskillende maatskappye. Die studie word dus as ’n veelvoudige terrein-gevallestudie geklassifiseer. Die geselekteerde maatskappye is wyd bekend vir hulle doeltreffende talentbestuursprogramme. Doelgerigte steekproefneming is aangewend om die deelnemers te identifiseer. Die deelnemers is menslikehulpbronpraktisyns, lede van die bestuur en begunstigdes van die talentbestuursprogramme. Meer insig en kennis is verkry met behulp van interaksie en onderhoude met vername belanghebbendes in die organisasies wat op hoogte is van talentbestuurspraktyk. Semigestruktureerde onderhoude is in die eerste rondte van data-insamelingsonderhoude gevoer, terwyl die tweede rondte ongestruktureerd was met die fokus om die aanvanklike talentbestuursraamwerk wat ontwikkel is, te toets. Analitiese induksie en konstruktivistiese gegronde teorie is geïmplementeer om die digte en ryk narratiewe data wat ingesamel is, te ontleed. Die begrippe wat uit die data (induktief) en teorie/literatuur (deduktief) gegenereer is, is kritiek vir die ontwikkeling van ’n talentbestuursraamwerk. Die literatuurstudie ondersteun, bevestig en staaf die relevansie van die insigte wat uit die data van die deelnemers verkry is. Die studie het ’n talentbestuursraamwerk gelewer wat die verbetering van talentbestuurspraktyk in organisasies in die privaat sektor sal rig en steun. Die raamwerk is geïntegreer, holisties en breedvoerig genoeg om die meeste sleutel- en kerndimensies van talentbestuurspraktyk te dek. Uiteindelik is die raamwerk op só ’n wyse ontwikkel dat dit tot beste praktyk en die bevordering van talentbestuursvolwassenheid sal lei. Die raamwerk beklemtoon die vernaamste elemente, naamlik beplanning, sleuteldimensies, implementering met in ag neming van loopbaanlewenstadia en meervoudige generasies, faktore wat tot beste praktyk lei, rolspelers en die evaluering van doeltreffendheid. Die studie gee ’n uiteensetting van die sleuteldimensies wat vir die implementering van ’n talentbestuurstelsel noodsaaklik is. Die dimensies van talentbestuur is aantrekking, verkryging en werwing, ontplooiing en oorgang, groei en ontwikkeling, prestasiebestuur, talentbeoordeling, beloning en erkenning, betrokkenheid en behouding. By elk van bogenoemde dimensies is daar spesifieke aktiwiteite wat uitgevoer kan word om elkeen se uitkomste te bereik. Menslikehulpbrondepartemente en talentpraktisyns kry dus ’n gids waarvolgens hulle posbeskrywings en werksomvang kan ontwerp wat met talentbestuursaktiwiteite verband hou.Item Open Access Die ontwikkeling van 'n werksetiekvraelys gebaseer op 'n holistiese filosofiese model van etiese besluitneming(University of the Free State, 2009) Boshoff, Estelle; Bester, C. L.Afrikaans: Onetiese gedrag is ‘n algemene tendens in die huidige werksituasie waar daar ‘n verval in etiese gedrag op nasionale sowel as internasionale vlak binne organisasies blyk te wees. Onetiese gedrag waaronder omkopery, nepotisme, bedrog en korrupsie word dan ook algemeen in Suid-Afrikaanse organisasies aangetref. Onetiese gedrag kan finansiële gevolge en markverwante risiko’s vir organisasies inhou en negatiewe mediablootstelling tot gevolg hê. Behalwe die negatiewe gevolge wat onetiese gedrag vir organisasies inhou, het onetiese gedrag ook ‘n lae moreel onder werknemers en ’n hoë werknemeromset tot gevolg. Die negatiewe gevolge wat onetiese gedrag vir organisasies sowel as die Suid-Afrikaanse ekonomie inhou, noodsaak ‘n fokus op faktore wat ‘n invloed op etiese gedrag, en spesifiek werksetiek, mag uitoefen. Huidige navorsing ondersteun ‘n persoon-situasie-interaksiebenadering tot etiese besluitneming waar beide individuele en situasionele faktore die besluite wat die individu neem, beïnvloed. Betreffende individuele faktore wys navorsers daarop dat die individu se etiese besluitnemingsfilosofie die wyse waarvolgens etiese probleme hanteer word en die gedragsbesluite wat geneem word, beïnvloed. Vanuit die literatuur het dit geblyk dat verskillende outeurs verskillende filosofiese benaderings rakende etiese besluitneming geïdentifiseer het. Daar bestaan egter nie ‘n model wat hierdie benaderings integreer nie. Verder het dit ook vanuit die literatuur geblyk dat daar binne die Suid-Afrikaanse konteks ‘n behoefte bestaan aan die ontwikkeling van ‘n betroubare en geldige werksetiekvraelys wat individue se etiese besluitnemingsbenadering sowel as vlak van etiese gedrag, bepaal. Derhalwe was die doel van hierdie studie tweërlei: Eerstens is ‘n holistiese filosofiese model van etiese besluitneming ontwikkel. Die model het die volgende ses filosofiese benaderings rakende etiese besluitneming geïntegreer, naamlik die reëlgebonde benadering; die konsekwensialistiese benadering; die reëlgebonde-konsekwensialistiese benadering; die deuggebaseerde benadering; die sosiale regverdigheidsbenadering en relativisme. Tweedens is ‘n werksetiekvraelys (Werksoortuigingsvraelys) (WOV) ontwikkel wat op ‘n steekproef van vyfhonderd-vier-en-twintig proefpersone afgeneem is. Itemontleding en seleksie van items vir die finale vraelys is uitgevoer deur van verkennende en bevestigende faktorontleding gebruik te maak. Vanuit die statistiese ontledings is daar tot die volgende gevolgtrekkings gekom betreffende doelstelling 1 en doelstelling 2 van die WOV. Doelstelling 1 (Skaal A): Die bepaling van die individu se vlak van etiese gedrag Skaal A beskik oor ‘n bevredigende inhoudsbetroubaarheid. Verder blyk dit dat wat die geldigheid betref (konstrukgeldigheid), die konstruk, vlak van etiese gedrag goed gedefinieer word. Doelstelling 2 (Skaal B): Identifisering van die filosofiese benaderings wat tydens etiese besluitneming gevolg word - Betreffende die ses filosofiese benaderings rakende etiese besluitneming wat vanuit die literatuur geïdentifiseer is, is daar eerstens eendimensionaliteit vir die benaderings veronderstel. Vanuit die statistiese ontledings blyk dit dat die ses benaderings elk ‘n bevredigende inhoudsbetroubaarheid toon. Verder blyk dit dat wat die geldigheid betref (konstrukgeldigheid), die konsep filosofiese benaderings rakende etiese besluitneming (ses- faktorstruktuur) goed gedefinieer word en dat die ses-faktorstruktuur ‘n goeie passing en ‘n bestendige metingsmodel toon. - Vervolgens is al tweehonderd-en-vyftien items aan verkennende faktorontleding onderwerp sonder dat enige vooraf geïdentifiseerde faktorstruktuur veronderstel is. Daarna is bevestigende faktorontleding op die nuwe faktorstruktuur toegepas. Drie faktore het na vore gekom, naamlik die reëlgebonde, konsekwensialistiese en diskresionêre benaderings. Die drie benaderings het elk ‘n bevredigende inhoudsbetroubaarheid getoon. Verder blyk dit dat wat die geldigheid betref (konstrukgeldigheid), die konsep filosofiese benaderings rakende etiese besluitneming (drie-faktorstruktuur) goed gedefinieer word en dat die drie-faktorstruktuur ‘n goeie passing en ‘n bestendige metingsmodel toon. Daar kan derhalwe met die ses-faktorstruktuur of met die alternatiewe drie- faktorstruktuur gewerk word. Die belangrike waarde van die studie blyk vanuit die feit dat dit die behoefte aan ‘n betroubare en geldige werksetiekvraelys vir die Suid-Afrikaanse konteks aangespreek het. Hierdie meetinstrument verskaf nie net ‘n aanduiding van die individu se vlak van etiese gedrag nie, maar ook die benadering wat tydens etiese besluitneming gevolg word.