Empowerment model for people with disabilities participating in income generating activities: a case of a protective workshop in Bloemfontein
Loading...
Files
Date
2018
Authors
Tinta, Nokuthula
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
University of the Free State
Abstract in other languages 𝘚𝘤𝘳𝘰𝘭𝘭 𝘥𝘰𝘸𝘯 𝘧𝘰𝘳 𝘈𝘧𝘳𝘪𝘬𝘢𝘢𝘯𝘴, 𝘚𝘦𝘚𝘰𝘵𝘩𝘰 𝘢𝘯𝘥 𝘐𝘴𝘪𝘡𝘶𝘭𝘶
Abstract in other languages 𝘚𝘤𝘳𝘰𝘭𝘭 𝘥𝘰𝘸𝘯 𝘧𝘰𝘳 𝘈𝘧𝘳𝘪𝘬𝘢𝘢𝘯𝘴, 𝘚𝘦𝘚𝘰𝘵𝘩𝘰 𝘢𝘯𝘥 𝘐𝘴𝘪𝘡𝘶𝘭𝘶
Abstract
𝑬𝒏𝒈𝒍𝒊𝒔𝒉
South Africa has 7,5% of people living with a disability. As a result, they experience difficulty in accessing education and employment opportunities. This high level of unemployment consequently results in people with disabilities working in sheltered employment which are offered by the State or by private welfare organisations and self- help programmes that are not sustainable in themselves. The aim of the study was to design an empowerment model that can enhance the participation of people with disabilities in income-generating activities. To achieve this aim, the study explored the experiences and perceptions of people with disabilities working in a protective workshop towards income-generating activities. The researcher used a qualitative approach to explore the experiences of people with disabilities participating in income-generating activities in one of the protective workshops in Bloemfontein. A total of 18 participants were recruited, using a purposive sampling approach. Both observations and semi- structured interview guides were used to generate more in‐depth interpretations from the participants.
The content analysis which is based on turning the observations and data from the interviews into themes that can be used to gain insight into participants were applied. Findings indicated that the participants were involved in most popular informal income- generating activities such as beading, knitting, tapestry and sewing and that the majority had not attained adequate education and training to enable them to participate effectively in income-generating activities. Findings also indicated that the participants were mainly faced with attitudinal and institutional barriers, which have had an adverse influence on their performance. Despite the challenges that the participants were experiencing, the findings suggest that the participants also benefited in various ways from their involvement in the workshop. It is concluded that despite government schemes and programmes people with disabilities participating in still experience institutional, attitudinal and physical barriers as viewed by the social model. The main recommendations are that education and training to empower people with disabilities should start from pre-school to adulthood as it will raise perfection which will enhance effective task performance in the future as well as provision of more training programs and workshops that will empower people with various disabilities with vocational and life skills.
People with disabilities participating in income-generating activities empowerment model could enhance the skills of people with disabilities.
___________________________________________________________________
𝑨𝒇𝒓𝒊𝒌𝒂𝒂𝒏𝒔 Suid-Afrika het 7,5% van sy mense wat met 'n gestremdheid saamleef. Gevolglik ondervind hulle probleme met toegang tot onderwys en werksgeleenthede. Hierdie hoë vlak van werkloosheid lei gevolglik daartoe dat mense met gestremdhede in ’n beskermende werksomgewing werk wat deur die Staat of deur private welsynsorganisasies en selfhelpprogramme aangebied word maar opsigself nie volhoubaar is nie. Die doel van die studie was om 'n bemagtigingsmodel te ontwerp wat die deelname van mense met gestremdhede aan inkomstegenererende aktiwiteite kan verbeter. Om hierdie doel te bereik, het die studie die ervarings en persepsies van mense met gestremdhede ondersoek wat in 'n beskermende werkswinkel vir inkomstegenererende aktiwiteite werk. Die navorser het 'n kwalitatiewe benadering gebruik om die ervarings van mense met gestremdhede wat aan inkomstegenererende aktiwiteite in een van die beskermende werkswinkels in Bloemfontein deelneem, te verken. Altesaam 18 deelnemers is gewerf deur 'n doelgerigte steekproefbenadering te gebruik. Beide waarnemings en semigestruktureerde onderhoudsgidse is gebruik om meer in-diepte interpretasies van die deelnemers te genereer. Die inhoudsanalise wat gebaseer is op die omskakeling van die waarnemings en data uit die onderhoude in temas wat gebruik kan word om insig in deelnemers te verkry, is toegepas. Bevindinge het aangedui dat die deelnemers betrokke was by die gewildste informele inkomstegenererende aktiwiteite soos kralewerk, brei, tapisserie en naaldwerk en dat die meerderheid nie voldoende onderwys en opleiding verwerf het om hulle in staat te stel om doeltreffend aan inkomstegenererende aktiwiteite deel te neem nie. Bevindinge het ook aangedui dat die deelnemers hoofsaaklik te kampe gehad het met houdings- en institusionele hindernisse, wat 'n nadelige invloed op hul prestasie gehad het. Ten spyte van die uitdagings wat die deelnemers ervaar het, dui die bevindinge daarop dat die deelnemers ook op verskeie maniere by hul betrokkenheid by die werkswinkel baat gevind het. Daar word tot die gevolgtrekking gekom dat ten spyte van regeringskemas en –programme, deelnemende mense met gestremdhede steeds institusionele, houdings- en fisieke hindernisse ervaar soos deur die sosiale model beskou. Die belangrikste aanbevelings is dat onderwys en opleiding om mense met gestremdhede te bemagtig, van voorskool tot volwassenheid moet strek, aangesien dit volmaaktheid sal verhoog wat effektiewe taakverrigting in die toekoms sal verbeter, asook die voorsiening van meer opleidingsprogramme en werkswinkels wat mense met verskeie gestremdhede met beroeps- en lewensvaardighede sal bemagtig. Mense met gestremdhede wat deelneem aan die bemagtigingsmodel vir inkomstegenererende aktiwiteite kan die vaardighede van mense met gestremdhede verbeter. ___________________________________________________________________
𝑺𝒆𝑺𝒐𝒕𝒉𝒐 Afrika Borwa e na le 7.5% ya batho ba phelang e le dikowa, empa ba thulana le mathata a ho fuwa menyetla ya thuto le mesebetsi. Tlhokahalo e phahameng ya mesebetsi e susumetsa hore batho ba nang le bokowa ba sebetse mesebetsi eo e seng ya boleng bo phahameng e fanwang ke mmuso kapa boramesebetsi ba ikemetseng ba lefapha la tlhokomelo ya setjhaba empa mesebetsi e jwalo ke ya nakwana. Sepheo sa diphuputso tsena ke ho fumana mokgwa wa ho matlafatsa menyetla ya ho hodisa le ho ba le seabo ha dikowa ho hodisa moruo. Ho fihlela sena, diphuputso di sibolotse tseo batho ba fetileng ho tsona le tseo ba di boneng e le tsa dikowa di sebeletsa moo ho sireleditsweng hore di eketse tjhelete. Mofuputsi o sebedisitse mokgwa wa bohlalosi ho sibolla dintho tseo dikowa di fetileng ho tsona diabong tsa bona tsa ho kenya tjhelete diphuputsong tsa nakwana Bloemfontein. Batho ba leshome le metso e robedi ba ne ba kopilwe ho ba le seabo, mme ba kgethilwe ka mokgwa wa ka lebaka mothong. Mekgwa ya ho shebella le dipotso tse sekgeqe e sebedisitswe ho tataisa diphuputso tsena ho etsa motheo wa kutlwisiso e tebileng wa ho toloka ditaba ho tswa ho ba bileng le seabo. Mokgwa wa qhaqhollo le botoloki ba ditshelwa e le ho fetolela tse shebelletsweng le ditaba tse bokelletsweng ka dipotso tsa diphuputso ho di hlophisa ho ya ka mookotaba mme tsa sebediswa ho fumana se hlileng e leng kutlwisiso e tebileng e nepahetseng, le tsona di bile le seabo. Ditshibollo di bontsha ha ba bileng le seabo ka hara diphuputso tsena ba bile le seabo ka hara dintho tse kenyang tjhelete jwaloka difaha, ho loha, ho sebedisa masale le ho roka leha e le hore boholo ba sa kena sekolo ho lekana le kwetliso ho etsa hore ba bileng le seabo ba tswelelle dietsahaleng tse etsang hore ba kenye tjhelete. Ditshibollo di bontsha ha ba bileng le seabo ba tobane le diqholotso tsa ho se ikamohele le bothata ba ditsi tse bonahalang di ba qhelela ntle le boiteko ba bona. Leha ho le jwalo, diphephetso tseo ba bileng le seabo ba kgahlaneng le tsona, ditshibollo di supa ha ba bileng le seabo ba ntse ba una melemo ka ditsela tse fapakaneng ka seabo ba bileng le sona kwetlisong e kgutshwanyane. Qeto ke hore, ntle le meralwana ya mmuso, dikowa di ntse di na le seabo ka hara ditsi, boikutlo le diphephetso tse bonwang ho latela moralo wa setjhaba.Dikgothaletso ke hore thuto le kwetliso di fe batho ba nang le bokowa matla ho tloha dikolong tsa pele ho dikolo qadiso ho isa dikolong tsa thuto e phahameng hobane ho ka thusa ho hodisa tsebo e tsweleletseng e ka hodisang ka mokgwa o molemo mesebetsi e etswang ka moso le ho bula menyetla ya dikwetliso tsa nakwana tse tla fa mefuta e fapaneng ya dikowa matla ka thuto ya dikolo tsa mosebetsi wa matsoho le ditsebo tsa bophelo. Batho ba nang le bokowa ba bileng le seabo ho etsa dintho tse kenyang tjhelete e le mokgwa wa ho intsha bofumeng o ka hodisa ditsebo tsa dikowa. ___________________________________________________________________
𝑰𝒔𝒊𝒁𝒖𝒍𝒖 INingizimu Afrikha inabantu abangamaphesenti ayi-7,5 abantu abaphila nokukhubazeka. Ngenxa yalokho, babhekana nobunzima ekutholeni amathuba emfundo nawomsebenzi. Leli zinga eliphezulu lokuntuleka kwemisebenzi libangela ukuthi abantu abakhubazekile basebenze emisebenzini evikelekile ehlinzekwa nguHulumeni noma izinhlangano zezenhlalakahle ezizimele kanye nezinhlelo zokuzisiza ezingagcineki ngokwazo. Inhloso yocwaningo bekuwukuklama indlela yokuthuthukisa engakhulisa ukubamba iqhaza kwabantu abakhubazekile emisebenzini engenisa imali. Ukuze kufezwe le nhloso, ucwaningo luhlole ulwazi kanye nemibono yabantu abakhubazekile abasebenza kwishabhu yokuvikela mayelana nemisebenzi engenisa imali. Umcwaningi wasebenzisa indlela yekhwalithethivu ukubheka ulwazi lwabantu abakhubazekile ababamba iqhaza emisebenzini engenisa imali kwenye yamashabhu okuvikela eBloemfontein. Kusetshenziswe ababambiqhaza abayi-18, kusetshenziswa indlela yesampula eyinhloso. Kokubili ukubheka kanye nezingxoxo ezivulelekile kwasetshenziswa ukuze kutholakale izincazelo ezijulile okuvela kubabambiqhaza. Kusetshenziswe uhlaziyo lwekhontenti olugxile ekuguquleni okubonwayo nolwazi oluthathwe ezingxoxweni lube izindikimba ezingasetshenziswa ukuze kutholakale ukuqonda kubabambiqhaza. Okutholakele kuveze ukuthi ababambiqhaza bebezibandakanya emisebenzini engahlelekile evame kakhulu yokwenza imali, imisebenzi enjengokuluka ubuhlalu, ukunitha, ukwenza izindwangu zokuhlobisa nokuthunga nokuthi iningi belingakayitholi imfundo eyanele nokuqeqeshwa okuzobasiza ukuba babambe iqhaza ngempumelelo emisebenzini engenisa imali. Okutholakele kuphinde kwaveza ukuthi ababambiqhaza bebebhekene kakhulu nezithiyo zesimo sengqondo nesikhungo, ezibe nomthelela omubi ekusebenzeni kwabo. Naphezu kwezinselelo ababambiqhaza ababenazo, okutholakele kuveze ukuthi ababambiqhaza nabo bahlomule ngezindlela ezehlukene ekubambeni kwabo iqhaza kwishabhu. Kuphethwa ngokuthi naphezu kwezinhlelo nezinhlelo zikahulumeni abantu abakhubazekile ababamba iqhaza kuzo basahlangabezana nezithiyo zesikhungo zengqondo nezomzimba njengoba kubhekwa indlela yezenhlalo. Izincomo ezisemqoka ukuthi imfundo nokuqeqeshwa kokuthuthukisa abantu abakhubazekile kufanele kuqale kusukela enkulisa kuze kube abantu abadala njengoba kuzokhulisa ukwenzeka ngendlela enhle okuzothuthukisa ukusebenza kahle komsebenzi esikhathini esizayo kanye nokuhlinzekwa ngezinhlelo zokuqeqesha ezengeziwe nezinkundla zokucobelelana ngolwazi ezizothuthukisa abantu abaphila nokukhubazeka ngamakhono omsebenzi kanye nempilo. Abantu abakhubazekile ababamba iqhaza emisebenzini engenisa imali bangathuthukisa amakhono abantu abakhubazekile. ___________________________________________________________________
𝑨𝒇𝒓𝒊𝒌𝒂𝒂𝒏𝒔 Suid-Afrika het 7,5% van sy mense wat met 'n gestremdheid saamleef. Gevolglik ondervind hulle probleme met toegang tot onderwys en werksgeleenthede. Hierdie hoë vlak van werkloosheid lei gevolglik daartoe dat mense met gestremdhede in ’n beskermende werksomgewing werk wat deur die Staat of deur private welsynsorganisasies en selfhelpprogramme aangebied word maar opsigself nie volhoubaar is nie. Die doel van die studie was om 'n bemagtigingsmodel te ontwerp wat die deelname van mense met gestremdhede aan inkomstegenererende aktiwiteite kan verbeter. Om hierdie doel te bereik, het die studie die ervarings en persepsies van mense met gestremdhede ondersoek wat in 'n beskermende werkswinkel vir inkomstegenererende aktiwiteite werk. Die navorser het 'n kwalitatiewe benadering gebruik om die ervarings van mense met gestremdhede wat aan inkomstegenererende aktiwiteite in een van die beskermende werkswinkels in Bloemfontein deelneem, te verken. Altesaam 18 deelnemers is gewerf deur 'n doelgerigte steekproefbenadering te gebruik. Beide waarnemings en semigestruktureerde onderhoudsgidse is gebruik om meer in-diepte interpretasies van die deelnemers te genereer. Die inhoudsanalise wat gebaseer is op die omskakeling van die waarnemings en data uit die onderhoude in temas wat gebruik kan word om insig in deelnemers te verkry, is toegepas. Bevindinge het aangedui dat die deelnemers betrokke was by die gewildste informele inkomstegenererende aktiwiteite soos kralewerk, brei, tapisserie en naaldwerk en dat die meerderheid nie voldoende onderwys en opleiding verwerf het om hulle in staat te stel om doeltreffend aan inkomstegenererende aktiwiteite deel te neem nie. Bevindinge het ook aangedui dat die deelnemers hoofsaaklik te kampe gehad het met houdings- en institusionele hindernisse, wat 'n nadelige invloed op hul prestasie gehad het. Ten spyte van die uitdagings wat die deelnemers ervaar het, dui die bevindinge daarop dat die deelnemers ook op verskeie maniere by hul betrokkenheid by die werkswinkel baat gevind het. Daar word tot die gevolgtrekking gekom dat ten spyte van regeringskemas en –programme, deelnemende mense met gestremdhede steeds institusionele, houdings- en fisieke hindernisse ervaar soos deur die sosiale model beskou. Die belangrikste aanbevelings is dat onderwys en opleiding om mense met gestremdhede te bemagtig, van voorskool tot volwassenheid moet strek, aangesien dit volmaaktheid sal verhoog wat effektiewe taakverrigting in die toekoms sal verbeter, asook die voorsiening van meer opleidingsprogramme en werkswinkels wat mense met verskeie gestremdhede met beroeps- en lewensvaardighede sal bemagtig. Mense met gestremdhede wat deelneem aan die bemagtigingsmodel vir inkomstegenererende aktiwiteite kan die vaardighede van mense met gestremdhede verbeter. ___________________________________________________________________
𝑺𝒆𝑺𝒐𝒕𝒉𝒐 Afrika Borwa e na le 7.5% ya batho ba phelang e le dikowa, empa ba thulana le mathata a ho fuwa menyetla ya thuto le mesebetsi. Tlhokahalo e phahameng ya mesebetsi e susumetsa hore batho ba nang le bokowa ba sebetse mesebetsi eo e seng ya boleng bo phahameng e fanwang ke mmuso kapa boramesebetsi ba ikemetseng ba lefapha la tlhokomelo ya setjhaba empa mesebetsi e jwalo ke ya nakwana. Sepheo sa diphuputso tsena ke ho fumana mokgwa wa ho matlafatsa menyetla ya ho hodisa le ho ba le seabo ha dikowa ho hodisa moruo. Ho fihlela sena, diphuputso di sibolotse tseo batho ba fetileng ho tsona le tseo ba di boneng e le tsa dikowa di sebeletsa moo ho sireleditsweng hore di eketse tjhelete. Mofuputsi o sebedisitse mokgwa wa bohlalosi ho sibolla dintho tseo dikowa di fetileng ho tsona diabong tsa bona tsa ho kenya tjhelete diphuputsong tsa nakwana Bloemfontein. Batho ba leshome le metso e robedi ba ne ba kopilwe ho ba le seabo, mme ba kgethilwe ka mokgwa wa ka lebaka mothong. Mekgwa ya ho shebella le dipotso tse sekgeqe e sebedisitswe ho tataisa diphuputso tsena ho etsa motheo wa kutlwisiso e tebileng wa ho toloka ditaba ho tswa ho ba bileng le seabo. Mokgwa wa qhaqhollo le botoloki ba ditshelwa e le ho fetolela tse shebelletsweng le ditaba tse bokelletsweng ka dipotso tsa diphuputso ho di hlophisa ho ya ka mookotaba mme tsa sebediswa ho fumana se hlileng e leng kutlwisiso e tebileng e nepahetseng, le tsona di bile le seabo. Ditshibollo di bontsha ha ba bileng le seabo ka hara diphuputso tsena ba bile le seabo ka hara dintho tse kenyang tjhelete jwaloka difaha, ho loha, ho sebedisa masale le ho roka leha e le hore boholo ba sa kena sekolo ho lekana le kwetliso ho etsa hore ba bileng le seabo ba tswelelle dietsahaleng tse etsang hore ba kenye tjhelete. Ditshibollo di bontsha ha ba bileng le seabo ba tobane le diqholotso tsa ho se ikamohele le bothata ba ditsi tse bonahalang di ba qhelela ntle le boiteko ba bona. Leha ho le jwalo, diphephetso tseo ba bileng le seabo ba kgahlaneng le tsona, ditshibollo di supa ha ba bileng le seabo ba ntse ba una melemo ka ditsela tse fapakaneng ka seabo ba bileng le sona kwetlisong e kgutshwanyane. Qeto ke hore, ntle le meralwana ya mmuso, dikowa di ntse di na le seabo ka hara ditsi, boikutlo le diphephetso tse bonwang ho latela moralo wa setjhaba.Dikgothaletso ke hore thuto le kwetliso di fe batho ba nang le bokowa matla ho tloha dikolong tsa pele ho dikolo qadiso ho isa dikolong tsa thuto e phahameng hobane ho ka thusa ho hodisa tsebo e tsweleletseng e ka hodisang ka mokgwa o molemo mesebetsi e etswang ka moso le ho bula menyetla ya dikwetliso tsa nakwana tse tla fa mefuta e fapaneng ya dikowa matla ka thuto ya dikolo tsa mosebetsi wa matsoho le ditsebo tsa bophelo. Batho ba nang le bokowa ba bileng le seabo ho etsa dintho tse kenyang tjhelete e le mokgwa wa ho intsha bofumeng o ka hodisa ditsebo tsa dikowa. ___________________________________________________________________
𝑰𝒔𝒊𝒁𝒖𝒍𝒖 INingizimu Afrikha inabantu abangamaphesenti ayi-7,5 abantu abaphila nokukhubazeka. Ngenxa yalokho, babhekana nobunzima ekutholeni amathuba emfundo nawomsebenzi. Leli zinga eliphezulu lokuntuleka kwemisebenzi libangela ukuthi abantu abakhubazekile basebenze emisebenzini evikelekile ehlinzekwa nguHulumeni noma izinhlangano zezenhlalakahle ezizimele kanye nezinhlelo zokuzisiza ezingagcineki ngokwazo. Inhloso yocwaningo bekuwukuklama indlela yokuthuthukisa engakhulisa ukubamba iqhaza kwabantu abakhubazekile emisebenzini engenisa imali. Ukuze kufezwe le nhloso, ucwaningo luhlole ulwazi kanye nemibono yabantu abakhubazekile abasebenza kwishabhu yokuvikela mayelana nemisebenzi engenisa imali. Umcwaningi wasebenzisa indlela yekhwalithethivu ukubheka ulwazi lwabantu abakhubazekile ababamba iqhaza emisebenzini engenisa imali kwenye yamashabhu okuvikela eBloemfontein. Kusetshenziswe ababambiqhaza abayi-18, kusetshenziswa indlela yesampula eyinhloso. Kokubili ukubheka kanye nezingxoxo ezivulelekile kwasetshenziswa ukuze kutholakale izincazelo ezijulile okuvela kubabambiqhaza. Kusetshenziswe uhlaziyo lwekhontenti olugxile ekuguquleni okubonwayo nolwazi oluthathwe ezingxoxweni lube izindikimba ezingasetshenziswa ukuze kutholakale ukuqonda kubabambiqhaza. Okutholakele kuveze ukuthi ababambiqhaza bebezibandakanya emisebenzini engahlelekile evame kakhulu yokwenza imali, imisebenzi enjengokuluka ubuhlalu, ukunitha, ukwenza izindwangu zokuhlobisa nokuthunga nokuthi iningi belingakayitholi imfundo eyanele nokuqeqeshwa okuzobasiza ukuba babambe iqhaza ngempumelelo emisebenzini engenisa imali. Okutholakele kuphinde kwaveza ukuthi ababambiqhaza bebebhekene kakhulu nezithiyo zesimo sengqondo nesikhungo, ezibe nomthelela omubi ekusebenzeni kwabo. Naphezu kwezinselelo ababambiqhaza ababenazo, okutholakele kuveze ukuthi ababambiqhaza nabo bahlomule ngezindlela ezehlukene ekubambeni kwabo iqhaza kwishabhu. Kuphethwa ngokuthi naphezu kwezinhlelo nezinhlelo zikahulumeni abantu abakhubazekile ababamba iqhaza kuzo basahlangabezana nezithiyo zesikhungo zengqondo nezomzimba njengoba kubhekwa indlela yezenhlalo. Izincomo ezisemqoka ukuthi imfundo nokuqeqeshwa kokuthuthukisa abantu abakhubazekile kufanele kuqale kusukela enkulisa kuze kube abantu abadala njengoba kuzokhulisa ukwenzeka ngendlela enhle okuzothuthukisa ukusebenza kahle komsebenzi esikhathini esizayo kanye nokuhlinzekwa ngezinhlelo zokuqeqesha ezengeziwe nezinkundla zokucobelelana ngolwazi ezizothuthukisa abantu abaphila nokukhubazeka ngamakhono omsebenzi kanye nempilo. Abantu abakhubazekile ababamba iqhaza emisebenzini engenisa imali bangathuthukisa amakhono abantu abakhubazekile. ___________________________________________________________________
Description
Thesis (Ph.D.(Consumer Science))--University of the Free State, 2018
Keywords
Empowerment model development, People with disabilities, Income-generating activities, Protective workshop, Bloemfontein, South Africa